هبوط و حدوث روح در نگاه مولانا و ابن‌سينا

Fall and Existence of Soul in the Works by Rumi and Ibn Sina

از مهم‌ترين مباحث مطرح در بين فلاسفه و عرفاي اسلامي، انديشه هبوط انسان از عالم ملكوت به عالم ملك و جهان ماده است. انديشه هبوط انسان بر اين اساس استوار است كه انسان نخست در عالم برين در جوار رحمت حق بوده است و به خاطر گناهي، از بهشت عدن الهي به جهان ماده تبعيد شده است. نگارنده در اين مقاله حدوث و قدم روح و تجرد و بساطت آن را، از بن مايه‌هاي اصلي فلسفي انديشه هبوط تلقي كرده و معتقد است فلاسفه و عرفاي بزرگ در تبيين حدوث و قدم روح انساني دچار نوعي ترديد و سرگرداني بوده و در تحليل آن دچار مشكل شده‌اند. نگارنده، اين حيرت و سرگرداني را در كلام ابن‌سينا، و مولانا به اجمال مورد بررسي قرار داده و مساله چگونگي آفرينش روح و تجرد آن را اساس انديشه هبوط انسان دانسته است.

One of the most important controversial issues among Islamic philosophers and mystics is the thought of manʹs fall from the Heavenly World to the Material one. The basis of manʹs fall is that Adam had lived in Heaven at the beginning but was exiled from Eden to the material world because of the sin he committed. In this paper, existence and spirituality of the soul is considered as the main roots of manʹs fall and discusses that great philosophers and mystics are dubious in explaining the said two issues. This paper investigates into this doubt in the writings of IbnSina and Rumi.