بررسي وضعيت فرهنگ ايمني بيمار در بيمارستانهاي آموزشي تابعه دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي در سال 1390

Patients’ safety culture status among educational hospitals of Shahid Beheshti University of Medical Sciences in 2011

سابقه و هدف: فرهنگ ايمني بيمار يكي از عناصر اصلي ارتقاي ايمني و بهبود كيفيت مراقبت از بيمار مي‌باشد. مطالعات قليلي در خصوص وضعيت فرهنگ ايمني بيمار در كشور انجام شده است. در اين مطالعه با استفاده از پرسشنامه SAQ دانشگاه تگزاس، وضعيت فرهنگ ايمني بيمار در بيمارستانهاي آموزشي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي مورد بررسي قرار گرفت. مواد و روشها: در يك مطالعه مقطعي در يك بازه زماني 4 ماهه در سال 1390، از ميان 9 بيمارستان آموزشي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي به شكل هدفمند و با توجه به بزرگي و پراكندگي جغرافيايي، 4 بيمارستان (دو بيمارستان بزرگ بيش از 300 تخت و دو بيمارستان كوچك كمتر از 300 تخت) از مناطق شرق، شمال و غرب تهران انتخاب شدند. جامعه پژوهش اين مطالعه كليه داروسازان، دستياران پزشكي، پرستاران، تكنسين‌هاي اتاق عمل، كارشناسان تغذيه، و شاغلين در بخشهاي راديولوژي و آزمايشگاه بودند. ابزار گردآوري داده‌ها در اين مطالعه پرسشنامه معتبر و پاياي ترجمه شده (88/0 r=) دانشگاه تگزاس امريكا بود كه از طريق 8 حيطه، وضعيت فرهنگ ايمني بيمار را در بيمارستانها مورد سنجش قرار مي‌داد. يافته‌ها: 58% از افراد شركت كننده در مطالعه، پرستاران بودند و بيشتر از 2 سال سابقه كار در بيمارستان داشتند. سطح فرهنگ ايمني بيمار در بيمارستانهاي مختلف متوسط بود و بين بيمارستانها تفاوت آماري معني‌داري ديده نشد. بيمارستانها از نظر حيطه اقدامات و انتظارات مديريت در راستاي بهبود ايمني بيمار و حيطه مسايل مربوط به كاركنان اختلاف معني‌داري با هم داشتند (009/0 > (p. پست سازماني افراد تفاوت معني‌داري در نمره كلي فرهنگ ايمني و پنج حيطه از حيطه‌هاي فرهنگ ايمني در بين بيمارستانها ايجاد نمود (05/0 > (p. قويترين بُعد فرهنگ ايمني بيمار در بيمارستانهاي مورد مطالعه، حيطه كار تيمي با 74% پاسخ مثبت بود. نتيجه‌گيري: فرهنگ ايمني بيمار حاكم بر بيمارستانهاي مورد مطالعه در سطح متوسط بود. از اين رو، در فرهنگ موجود حاكم بر بيمارستانها، طراحي مداخلات مربوط به بهبود فرهنگ با توجه به ويژگيهاي هر بيمارستان مورد نياز است.

Background and Aim: Patients’ safety culture is one of the key elements to safety promotion and improvement of the quality of patient care. Few studies have been conducted about patients’ safety culture in the country. Here, patients’ safety culture status among educational hospitals of Shahid Beheshti University of Medical Sciences was studied using Texas university SAQ questionnaire. Materials and Methods: In a cross sectional study in 2011, four out of nine hospitals affiliated with Shahid Beheshti University of Medical Sciences were chosen from North, East and West of Tehran metropolitan, based on their magnitude and geographical dispersion. Two of these hospitals were big (more than 300 beds), and two were small (less than 300 beds). The study population consisted of pharmacists, medical assistants, nurses, operating room technicians, nutrition experts, and practitioners in radiology and laboratory departments. In this study data collection tool was a validated & reliable (r=0.88) Farsi translated version of Texas university questionnaire (SAQ), focusing on eight areas of patients’ safety culture. Results: 58% of samples were nurses with more than two year of experience. In this study, patients’ safety culture was in the moderate level among studied hospitals and no significant difference was observed between them. However, a significant difference was seen among hospitals, in terms of management and expectations of safety improvement along with staffs concerns (p < 0.009). A significant difference was also seen in total score of safety culture and five areas of safety culture, based on organizational position of the respondents (p < 0.05). The strongest dimension of patientsʹ safety culture in studied hospitals was team work area with 74% positive responses. ‍Conclusion: Patientsʹ safety culture in the target hospitals was in the middle level. Hence, interventions for cultural improvement considering hospital characteristics are required.