دادرسي غيابي در پرتو قواعد فقهي

Absentia Trial under Judicial Principles

دادرسي غيابي، نوعي از دادرسي است كه در غياب مدّعي عليه، به موضوع دعوي، رسيدگي شده و در پايان حكم غيابي صادر مي شود. اگر يكي از طرفين دعوا غايب باشد، از طريق دادرسي غيابي، در فقه با استناد به آيات و روايات از معصومين عليهم السلام و نيز وضع قوانيني در حقوق، اين غيبت مانعي جهت احقاق حق و اجراي عدالت ايجاد نمي كند. اين رسيدگي به صورت مطلق و بدون شرط نيست، بلكه براي جلوگيري از ضرر و زيان احتمالي مدّعي عليه غايب، حق مورد مطالبه را با اخذ كفيل به مدعي پرداخت مي نمايند ولي براي غايب، حق اعتراض ايجاد مي شود. فقهاي اماميه علاوه بر بحث پيرامون اصل جواز يا عدم جواز حكم غيابي و شرايط صدور حكم عليه غايب هريك بنا به تشخيص خود آييني را در مورد دادرسي غيابي بيان كرده اند. نگارنده بر اين باور است كه به لحاظ اهميت موضوع و ابهاماتي كه در اين خصوص وجود دارد، به تبيين آيين دادرسي غيابي به لحاظ قاعده فقهي با مصاديق حكم غيابي در امور حقوقي و جزايي بپردازد.

Absentia trial is a kind of trial in which the claim is considered when the defendant is absent and finally judgment by default is emanated. In jurisprudence, based on the traditions and lawful percepts, absence of the litigant wonʹt prevent to execute justice. This trial is not absolute and unconditional. To prevent probable damage, absent defendant can pay claimantʹs right by bail or guarantee, but the absent person con protest . Imamiyeh jurists introduced some rules for trial based on their viewpoints. In this article, the authors analyze the absentia trial in penal and lawful affairs judicially.