تجزيه كشش قيمتي تقاضاي برق در ايران: تحليل تعادل عمومي محاسبه‌پذير

Decomposing Electricity Demand Elasticity in Iran: Computable General Equilibrium Approach

هدف اين مقاله، معرفي كاربردهاي رويكرد تعادل عمومي محاسبه‌پذير در تجزيه و تحليل كشش‌هاي قيمتي است. به عنوان يك نمونه كاربردي، كشش قيمتي تقاضاي برق مورد توجه قرار گرفته است. در اين تحقيق از يك الگوي تعادل عمومي محاسبه‌پذير براي اقتصاد ايران با فرض يك اقتصاد باز و كوچك استفاده شده است. در چارچوب مدل تعادل عمومي پيشنهادي، چگونگي محاسبه سهم خانوارها و فعاليت‌هاي توليدي از كشش قيمتي كل تقاضاي برق و همچنين نحوه تجزيه اثرات كشش قيمتي تقاضاي برق در فعاليت‌هاي توليدي به «اثر مقياس»، «اثر جانشيني (برق‌بري)» و «اثر تخصيص مجدد» معرفي شده است. نتايج نشان مي‌دهد كه با افزايش 100 درصدي قيمت نهاده برق، تقاضاي برق در كوتاه‌مدت به ميزان 78/8 درصد كاهش يافته است. از اين مقدار حدود 32/0 واحد درصد از كاهش تقاضاي برق مربوط به خانوارها بوده و حدود 46/8 واحد درصد نيز سهم فعاليت‌هاي توليدي است. در فعاليت‌هاي توليدي نيز تغيير در برق‌بري با 63/5 واحد درصد بيشترين اثر را به خود اختصاص داده است. اثر مقياس و اثر تخصيص مجدد نيز موجب كاهش تقاضاي برق فعاليت‌هاي توليدي به ترتيب به ميزان 06/1 و 12/0 واحد درصد شده‌اند. از ميان فعاليت‌هاي توليدي، فعاليت‌هاي «خدمات عمده‌فروشي و خرده‌فروشي» و «فلزات و كاني‌هاي غير فلزي» بيشترين نقش را در اثر جانشيني دارند. به گونه‌اي كه در كوتاه‌مدت اين دو فعاليت از كل 63/5 واحد درصد اثر جانشيني، به ترتيب 27/2 و 84/1 واحد درصد از تغيير تقاضا را به خود اختصاص داده‌اند.

The purpose of this study is to discuss and show how a general equilibrium analysis can be used to decompose demand elasticity. We apply this framework into electricity market. To do so, we use a general equilibrium model, assuming Iran as a small and open economy. In this model, we separate the contributions from various mechanisms to the price sensitivity of aggregate electricity demand. The contribution of households and activities demand is separated in first step and then the contribution of activities are decomposed to three components: substitution effects, scale effects and re-allocation effects. Our results shows that 100% increase in electricity price leads to 8.78% decrease in electricity demand, out of which 0.32% is related to households and 8.46% is related to sectors. In activities, substitution effects with 5.9% have more important role with respect to other effects. Scale effects and re-allocation effects decline the electricity demand by 1.06% and 0.12% respectively. Also "wholesale and retail services" and "metal ores and other minerals" have highest response to electricity price changes which contribute 2.27% and 1.84% respectively, in total 5.63% substitution effects