بازتاب معراج پيامبر(ص) در شعر فارسي از آغاز تا پايان قرن هشتم

The Reflection of Holy Prophet’s Heavenly Ascension in Persian Poem from the Beginning to the End of the 8th Century

سخن گفتن در مورد عروج آسماني آخرين سفير الهي، اگرچه محال نيست، امّا بس مشكل مي‌نمايد، سفري كه در جهاني فراتر از زمان و مكان اتفاق افتاده است. معراج داستان سفر انسان به عالم ملكوت است. انساني كه شاه بيت غزل آفرينش است و آفريدگار هستي پس از خلقتش خود را با صفت احسن‌الخالقين ستود. موجودي شگفت‌انگيز و دو بُعدي، از سويي آسماني و از ديگر سو زميني و پيوسته درصدد بازگشت به خاستگاه اصلي خويش، زيرا مرغ باغ ملكوت است نه از عالم خاك. شاعران فارسي زبان كه به موضوع معراج توجه ويژه كرده‌اند. آنها با بهره‌گيري از قريحه سرشار، استعداد، درك و باورهاي ديني خود و با تاثيرپذيري از قرآن كريم، اعتقادات خردپسندانه و انديشه‌هاي متعالي خويش را در زمينه معراج در قالب اشعاري دلنشين و جاودانه ارايه نموده‌اند. برآنيم تا در اين مقاله به منظور آشنايي بيشتر با افكار، عقايد و بينش گويندگان فارسي زبان درباره اين معجزه الهي، جلوه‌هايي از تاثيرات گوناگون معراج را بر شعر فارسي نشان دهيم.

Although speeking about celestial ascension of the latest prophet is possible, but it seems so difficult. A travel as if has happened in a universe beyond time and place. Ascension is the story of traveling of mankind to the celestial world, a mankind who is the best creature of the universe, and God the creator of being, after his creation, named himself with this adjective: “the best of creators”. A person who is surprising and two dimentional, from the one hand is celestial and from the other hand telluric, and continuously wishes to return to his original origin, because he belongs to another world. The Persian poets who have particularly concerned the subject of heavenly ascension. have offered their own intellectual beliefs and exalted thoughts in the form of agreeable poems using enormous talent, understanding and religious beliefs and the influence of the Holy Koran. We also attempt to show some of the various effects of heavenly ascension on the Persian poem for much familiarity with the Persian poet’s thoughts, beliefs and insights about this divine miracle.