شخصانيت و مساله ولوج روح

Personhood and the time of ensoulment

اتخاذ بسياري از تصميمات در اخلاق پزشكي به ويژه در ملاحظات اخلاقي آغاز و پايان حيات به تعريف ما از انسان و جايگاه اخلاقي او بستگي دارد. براي شخص انگاشتن فردي از گونه انساني ملاك‌هاي گوناگوني مطرح شده است از جمله: زمان لقاح، لانه‌گزيني در رحم، تكامل سيستم حسي و عصبي، حركت جنين در رحم مادر، تولد و آگاهي. زمان تبديل موجود انساني به شخص در ديدگاه‌هاي مختلف متفاوت است. در باور اديان ابراهيمي انسان علاوه بر ابعاد جسماني داراي جنبه‌هاي روحاني نيز بوده و با استناد به همين امر مي‌توان شان اخلاقي او را تعريف نمود. در اين ديدگاه شخص انگاري موجود انساني هم‌زمان با روح‌دارشدن او معنا مي‌يابد، اما روح و نحوه ولوج آن به بدن پديده‌اي غير مادي است. اين سخن به معناي نفي تاثير و ارتباط اين پديده يا تقارن آن با برخي آثار مادي و جسماني در انسان نيست. پس، اين احتمال وجود دارد كه به جهت ارتباط تنگاتنگ روح با بدن، بتوان بروز تحوّلاتي در جسم را مشخص نمود كه از طريق آن‌ها بتوان زمان ولوج روح را حدس زد يا چنين ادعا كرد كه براي روح‌دارشدن جنين رسيدن به حد خاصي از تكامل جسماني لازم است. در اين راستا امكان طرح اين پرسش فراهم مي‌آيد كه گرچه رويكرد فقه اسلامي به مساله ولوج روح و تعيين زمان حدود 120 روزگي جنين براي وقوع چنين امري، رويكردي عملگرايانه و با توجه به اهميت حيات انسان در دين اسلام است، اما آيا مي‌توان پس از آنكه جنين از لحاظ فيزيكي كامل شد او را براي پذيرش روح آماده دانست و از آن زمان او را شخص انساني به حساب آورد و به تبع آن كليه آثار و تبعات اخلاقي مترتب بر شخص را بر او وارد دانست؟

Most of the decisions in Medical Ethic, especially in ethical considerations in beginning and end of life depend on our definition of embryo and his/her ethical status. There are various factors to recognize someone as he human species such as impregnation time, implantation in the uterus, evolution of nervous system and senses, the embryos movement in the uterus of the mother, birth and conscious. The time of transformation of a human being to a person is different in various points of views, in the beliefs of Abrahamic Religions; besides physical features humans had spiritual features and with citing on this matter his/her ethical status can be defined. In this point of view personalizing a human being will be defined with his/her ensoulment, but the spirit and the procedure of ensoulment is a spiritual matter. This does not mean to deny the effect and the relationship of this phenomenon or synchrony of it by some physical effects. So there is a chance that because of this close relationship of spirit and the body, one can be able to identify physical changes in the body, which by them one can be able to guess the time of ensoulment or be able to claim that for embryo to have a spirit, he needs a certain extent of physical evolution. In this regard it is possible to ask that although the Islamic juridical point of view about the ensoulment and to determine 120 day of pregnancy as the time of ensoulment is a practical view but can we consider the embryo ready for ensoulment after being improved physically and to consider him as a person and to take all of the ethical consequences in to effect?!