سيف فرغاني و انتقادهاي اجتماعي

Saif Farghany and Social Criticism

مسايل سياسي، اجتماعي و امور مربوط به مردم و جامعه، يكي از تامّلات شاعران و نويسندگان در هر عصر و دوره اي است و اين موضوع سبب گرديده تا شاعران و نويسندگان در اشعار و نوشته‌هاي خويش گوشه‌هايي از اوضاع اجتماعي و سياست حاكمان زمان خود را بيان نمايند. نگارندگان در اين مقاله انديشه‌ها و انتقادات اجتماعي مولانا سيف‌الدين محمد فرغاني عارف قرن هفتم و هشتم هجري را در يكي از سياه‌ترين دوره‌هاي تاريخ ايران مورد بررسي قرار داده‌اند. سيف فرغاني با وجود پرداختن به سلوك عرفاني و خانقاه نشيني، اوضاع آشفته عصر خويش را -كه حاصل حمله مغول و ادامه خونريزي گماشتگان آنان است- به محك نقد مي زند. او در اشعار خود، بي پروا از طبقات گوناگون جامعه از سلاطين، وزرا و كارگزاران حكومت گرفته تا كسبه و بازاري انتقاد مي كند و درشتخويي و كارهاي عاري از نجابت مستوفيان، قاضيان و شاعران و حتي بازاريان را مي‌نكوهد و گاه لبه تيز شمشير انتقاد را با پند و اندرز در هم مي آميزد.

Political, social subjects and affairs related to people and society are one of the poets and writersʹ favorites in any period of time. This fact has encouraged them to present, in their poems and writings, models of their contemporary rulersʹ political and social situations. Writers of this article have studied Mawlana Saifoddin Mohammad’s Farghaniʹs (the mystic of seventh and eighth century) thought and social criticisms in one of the darkest periods of Iran history.Through dealing with devoted behaviors and convent dwelling, Saif Farghani tries to criticize the disturbed conditions of his own age which is the result of the Mangule’s invasion and his agentsʹ bloodshed. Seif dares to criticize, in his poem, various classes of society, from the government rulers and agents to businessmen. He also reproaches the judges, poets, and even businessmenʹs bold actions. Sometimes, he skillfully combines the sharp edge of the sword of criticism with counsel and advice.