« نمونه‌انگاري نفس آدمي با خدا نزد ملاصدرا»

Modeling the Soul in Mulla Sadra’s View

هرچند در قرآن و ديگر كتاب‌هاي آسماني وروايات متعدد مثل و مانند از خداي يكتا نفي شده است، اما درعين حال به داشتن مثال توصيف گرديده است. تمثيل نفس به خدا در تعابير عرفا پررنگ‌تر شده و با عبارت‌هاي گوناگون به كار رفته است. دراين بين ملاصدرا، با بهره گيري ازآموزه‌هاي ديني وعرفاني، به نمونه‌انگاري نفس انساني توجه خاص داشته ودرآثار متعددخود ضمن طرح اين مساله ازآن نتايج دوسويه مي‌گيرد. از آن جا كه نفس آدمي ازجهت ذات، صفات وافعال نمونه خدا درنظر گرفته شده است، با شناخت نفس مي‌توان خدا را بهتر شناخت، هم‌چنان كه با شناخت خدا به خودشناسي و نتايج ديگر مي‌توان رسيد. .نكته قابل تامل اينكه كاربرد اين تلقي توسط ملاصدرا، سنجيده ودقيقاٌ روشمند است و پيامدهاي هستي‌شناختي، انسان‌شناختي و معرفت‌شناختي متعددي دربردارد، به گونه‌اي كه به نظر مي‌رسد، ارزش تفهيمي و اقناعي آن درحل برخي ازمسايل فلسفي واعتقادي، بسي فراتر از استدلال‌هاي عقلاني باشد و در مواردي حتي جاي خالي دليل عقلي يقين‌آور را پركرده و يا بر كا ستي هاي آن پرده افكنده است.

Although in Koran, other Divine books and a lot of Traditions, God has been negated of similar and like; but He has been described to have model and exemplar. To representing the soul to God has been more noticeable in Gnostists’ statements, and has been used by various terms. Among them, MollaSadra by utilizing from mystical and religious doctrines, has considered particularly modeling the human self, and in his works has achieved two-way results. Since the human soul has been considered for nature, attributes and actions as example of God; so by knowing the self can conceive God better; as by knowing God, may access to self-cognition, and other consequences. The signification note is that the use of such attitude by MollaSadra is deliberate and exactly methodical , and includes of much ontological, anthropological and epistemological consequences; So it seems that its understanding and satisfying value is better than intellectual arguments for solving some philosophical and doctrines problems ,and in cases, it has substituted instead of certain intellectual reason or has covered its deficiencies