شوينده‌ها در درمان ريشه

Irrigation solutions in endodontic treatmen

* دستيار تخصصي، گروه اندودنتيكس، دانشكده دندان‌پزشكي، دانشگاه علوم پزشكي اصفهان، اصفهان، ايران (مولف مسوول) ali_shokrane@dnt.mui.ac.ir 1: استاد، عضو مركز تحقيقات دندان‌پزشكي ترابي‌نژاد، گروه اندودنتيكس، دانشكده دندان‌پزشكي، دانشگاه علوم پزشكي اصفهان، اصفهان، ايران 2: دستيار تخصصي، گروه راديولوژي دهان، فك و صورت، دانشكده دندان‌پزشكي، دانشگاه علوم پزشكي اصفهان، اصفهان، ايران اين مقاله در تاريخ 16/7/91 به دفتر مجله رسيده، در تاريخ 25/9/91 اصلاح شده و در تاريخ 19/10/91 تاييد گرديده است. مجله دانشكده دندان‌پزشكي اصفهان 1391: 8(6): 576 تا 586 اهداف آموزشي 1. درك اهميت و ضرورت استفاده از شوينده‌ها حين درمان ريشه 2. مكانيسم اثر شوينده‌هاي درمان ريشه روي باكتري‌هاي كانال ريشه دنداني 3. معرفي لايه اسمير، ضرورت و دلايل حذف آن 4. شناخت تداخل بين شوينده‌ها و ضرورت عدم مخلوط كردن آن‌ها 5. درك عدم كفايت يك شوينده خاص جهت زدودن ميكروارگانيسم‌ها و لايه اسمير و ضرورت استفاده از تركيب شوينده‌ها چكيده مقدمه: هدف از درمان ريشه، حذف عوامل بيماري‌زا از سيستم كانال ريشه دنداني است. پاك‌سازي و شكل‌دهي كانال ريشه دندان از مهم‌ترين مراحل درمان ريشه است. شستشوي كانال دنداني در حين پاك‌سازي و شكل‌دهي كانال ريشه باعث حذف ميكروارگانيسم‌هايي مي‌شود كه به وسيله روش‌هاي فيزيكي قابل حذف نيستند. همچنين در حين آماده‌سازي كانال ريشه توسط وسايل دستي و چرخشي، لايه اسمير ايجاد مي‌شود كه بايد به وسيله شوينده‌ها حذف شود. در اين مقاله مروري، به بررسي شوينده‌ها از نظر خصوصيات شيميايي، زيست‌شناسي و چگونگي استفاده موثر و ايمن آن‌ها پرداخته شده است و اطلاعاتي در مورد پيشرفت‌هاي اخير در مورد شوينده‌هاي كانال ريشه ارايه گرديده است. همچنين شوينده‌ها از نظر اثر بر روي ميكروارگانيسم‌ها و اثر روي لايه اسمير بررسي شده‌اند. شرح مقاله: در اين مطالعه مروري از مقالات ناشي از جستجو در منابع كتابخانهاي و سايتهاي اينترنتي PubMed، ISI Web of science، Scopus و موتور جستجوي Google تا پايان سال 2011 با استفاده از كليد واژههاي درمان كانال ريشه، شوينده، ضد باكتريايي، كلرهگزيدين، لايه اسمير و هيپوكلريت سديم استفاده شده است. يافته‌ها: مواد مختلفي به عنوان شوينده‌هاي كانال ريشه معرفي شده‌اند. هرچند هيپوكلريت سديم شايع‌ترين ماده مورد استفاده در درمان ريشه عليه ميكروارگانيسم‌هاي كانال دنداني است، ولي به مانند ساير شوينده‌ها معايب و محدوديت‌هاي خود را دارد و قادر به حذف لايه اسمير به صورت كامل نيست. بنابراين هيچ شوينده‌اي به تنهايي نمي‌تواند همه خصوصيات يك محلول شوينده مناسب را فراهم كند. نتيجه‌‌گيري: به منظور حذف ميكروارگانيسم‌هاي كانال ريشه و همچنين لايه اسمير استفاده از دو يا تعدادي چند از شوينده‌ها با توالي مناسب پيشنهاد مي‌شود. استفاده از كلرهگزيدين به عنوان شوينده نهايي داراي اثر ماندگاري است. كليد واژه‌ها: مواد ضد باكتريايي، كلرهگزيدين، درمان كانال ريشه، لايه اسمير، هيپوكلريت سديم

Abstract Introduction: Elimination of pathogens from root canal system is the goal of endodontic treatment. Cleaning and shaping the root canal system is one of the most important steps in root canal therapy. Irrigation during root canal preparation leads to the elimination of microorganisms that cannot be eliminated by physical methods. In addition, the smear layer created during root canal preparation with hand and rotary instruments should be eliminated by irrigants. This review article summarizes the chemistry, biology and procedures for efficient and safe irrigation and presents information on recent developments in root canal irrigants. In addition, it evaluates irrigants from the viewpoint of their effect on microorganisms and the smear layer. Review report: In this review article, studies were obtained and reviewed by running a search in various databases, including reference books, PubMed, ISI Web of Science, Scopus and Google search engine until 2011 using the terms root canal therapy, irrigant, antibacterial, chlorhexidine, smear layer and sodium hypochlorite. Results: Several materials have been introduced as root canal irrigants. Although sodium hypochlorite is the most routine irrigant during root canal preparation, it has its limitations and disadvantages like other irrigants and is unable to eliminate the smear layer completely. Therefore, no irrigant can provide ideal properties of a suitable irrigant. Conclusion: Use of two or more irrigants with an appropriate sequence has been recommended to eliminate microorganisms and the smear layer from the root canal system. Use of chlorhexidine as the final irrigant has substantivity properties. Key words: Antibacterial agents, Chlorhexidine, Root canal therapy, Smear layer, Sodium hypochlorite