مكان يابي اجراي پروژه هاي بند سنگ-سيمان و بند گابيوني به كمك فرآيند تحليل سلسله مراتبي در محيط سامانه اطلاعات جغرافيايي (مطالعه موردي: استان كرمانشاه)

Determining suitable locations for small dams using analytical hierarchy process and geographical information systems (Case study: Kermanshah Province)

بالا بودن ميزان فرسايش، كمبود آب و پايين بودن ميزان رطوبت در خاك مناطق نيمه خشك، از عوامل محدودكننده در احيا و اصلاح آنها به حساب مي آيد. با توجه به معضل ميزان فرسايش و پايين بودن رطوبت در خاك مناطق مورد بحث، اجراي پروژه هاي بند سنگ-سيمان و بند گابيوني مي تواند يكي از راهكارهاي بسيار مناسب براي كاهش فرسايش، تقويت آبخوانها و سفره هاي آب زيرزميني در چنين مناطقي باشد. از طرفي مديريت و تصميم گيري در انتخاب مكانهاي مناسب اجراي چنين پروژه هايي با درنظر گرفتن اينكه بايد داده هاي مكاني و معيارهاي متعددي در اين انتخاب در نظر گرفته شوند، كار دشواري است. اين معيارها شامل معيارهاي فني و اقتصادي-اجتماعي است. براي انجام اين پژوهش، حوزه ميخوران به مساحت 22/9092 هكتار در استان كرمانشاه، درنظر گرفته شد. در اين تحقيق بمنظور تصميم گيري در خصوص مكانيابي مناطق مناسب اجراي پروژه هاي بند سنگ-سيمان و بند گابيوني، از داده هاي مكاني متعدد نظير داده هاي زمين شناسي، خاكشناسي، هيدرولوژي، توپوگرافي و.... به كمك فرايند تحليل سلسله مراتبي در سه مرحله مورد استفاده قرار گرفته است. لازم به ذكر است كه پردازش داده هاي مكاني در محيط نرم افزاري ARC-GISوGS+ و PCI-GEOMATICA انجام گرفته است. مرحله اول شامل تعيين سطوح سلسله مراتبي متشكل از هدف، معيارها، زيرمعيارها، و عوامل است. طي مرحله دوم، استانداردسازي عوامل و وزندهي معيارها و زيرمعيارها بر اساس فرآيند تحليل سلسله مراتبي و مقايسات زوجي معيارها و زيرمعيارها با ارزشهاي ارجحيتي يك تا نه، و نرخ ناسازگاري كمتر از يك دهم در محيط نرم افزاري ARC-GIS و به كمك زير برنامه AHP انجام پذيرفت. در مرحله آخر، پس از تلفيق اين لايه ها، نقشه نهايي مكانهاي بهينه اجراي پروژه هاي بند سنگ-سيمان و بند گابيوني، تهيه گرديد. استفاده از اين الگو براي مكانيابي ساير پروژه هايي كه بر مبناي تجزيه و تحليل داده هاي مكاني انجام مي شوند، باعث استفاده بهينه از داده هاي مكاني و صرفه جويي در زمان و هزينه است.

High level of erosion, water deficiency and low soil moisture, are considered as limiting factors in recovery and reform of semi-arid rangeland areas. Considering the problem of erosion, water deficiency and low soil moisture in lands discussed, small damsʹ projects can be one of suitable strategies to compensate for increasing the groundwater resources in such areas. On the other hand, considering several criteria that must be considered in this selection, it is difficult to choose the appropriate locations to execute projects such as Small Dams. These factors include Technical and Social-Economical criterias. In this study, in order to locate suitable areas for building small dams, Analytical Hierarchy Process has been used in three stages. Meykhoran region in Kermanshah Province was considered to do this research.The first stage involves determining hierarchical levels consisting of object, criterias, Subcriterias, and factors. During the second stage, standardization of criterias on the basis of Fuzzy Logic, weighting criterias and Subcriterias based on Analytical Hierarchy Process, and paired comparisons of criterias and subcriterias with preference values of one to nine with incompatibility rate of less than one tenth were done in ARC-GIS software environment by using AHP subprogram. In the final step, after integration of these layers, the final maps of optimal sites for building small dams were prepared. Using this template to locate other natural resources projects will help to optimize using data, saves time, and decrease costs.