شناسايي هاله هاي پراكندگي دومين و توزيع ژيوشيميايي عناصر در خاك هاي پيرامون نشانه ي معدني طلا-تنگستن تاريك دره، شمال خاوري ايران

Identifying secondary dispersion halos and geochemical element distribution in soils on the Tarikdarreh Au-W prospect area, north of Torbat-e-Jam, NE Iran

منطقه ي اكتشافي طلا-تنگستن تاريك دره، در شمال شرقي ايران و در مرز زون ساختاري ايران مركزي وكپه داغ قرار دارد. توده ي گرانيتوييدي تربت جام مهم ترين جلوه ي ماگماتيسم منطقه است كه با روندي شمال باختري-جنوب خاوري در نهشته هاي شيلي زغال دار، سيلتستوني و ماسه سنگي سازند ميانكوهي با سن ترياس، نفوذ و آن ها را در اطراف و تا فواصل چند ده متر به هورنفلس تبديل كرده است. بررسي كاني هاي سنگين در منطقه منجر به شناسايي كاني هاي طلا، شيليت، آرسنوپيريت، مالاكيت، باريت، جاروسيت، هماتيت، مگنتيت، اسپيكولاريت، گالن، پيريت، گارنت شد. برداشت هاي ژيوشيميايي رسوب هاي رودخانه اي نيز بي هنجاري هايي از عناصر As, Cu, Bi, Co, W, Fe, Ti را آشكار نموده و همبستگي مثبت و معني دار طلا با عناصر As, Bi, Cu را نشان داده است. كاوش هاي بعدي روي نمونه برداري از خاك هاي برجاي پيرامون توده هاي نفوذي متمركز و با تعيين پارامترهاي آماري توزيع عناصر و با برازش داده هاي لگاريتمي، و استفاده از نتايج آن ها، حدود آستانه ي بي هنجاري و مقاديركمي بي هنجاري هاي ممكن و احتمالي تعيين شدند. در بخش آمار چند متغيره و تحليل عاملي مجموعه همبسته ي عناصر As, Cu, Au, Co, Fe, Mn, Ti, (W, Sb) رابطه ي معني دار و آينه ي تمام نمايي از كاني سازي طلا دراين منطقه ديده مي شود. با بررسي هاي انجام شده و يافته هاي وابسته به كاني هاي سنگين، رسوب آبراهه اي و خاك، همگوني جالب توجه اين محيط ها در نمايش ناهنجاري هاي عناصر As, Au و تا حدودي Cu به دست آمد. مهم ترين نتايج در نقشه ي هاله هاي پراكندگي دومين عنصر طلا و ردياب هاي آن، همچون As, Cu, Bi و نقشه ي تحليل عاملي (F1) و معيار جمعي (Ad)، مويد حضور و پتانسيل بالاي منطقه ي تاريك دره از ديدگاه طلاست.

Tarikdarreh prospect area is situated in northeastern Iran at the boundary between Central Iran and Kopet-Dagh structural zones. Torbat-e-Jam granitoid intrusion of Triassic age is the main magmatic display in the district. These plutonic rocks with NW-SE trending intruded Miankouhi Formation (Upper Triassic) consisting of coaly shale, siltstone and sandstone converting those to hornfels for tens of meters around the plutons. Heavy mineral studies resulted in detecting minerals such as gold, scheelite, arsenopyrite, malachite, barite, jarosite, hematite, magnetite, specularite, galena, pyrite and garnet. Stream sediment analysis have shown anomalies of As, Cu, Bi, Co, W, Fe and Ti and a positive relationship between gold and As, Bi and Cu. Further exploration based on systematic sampling of soils around the plutonic rocks through determining statistical parameters for distribution of elements and fitting variogram of logarithmic data, has determined the anomaly threshold and quantified possible and probable anomalies. According to multi-variable statistics and factor analysis, the As, Cu, Au, Co, Fe, Mn and Ti, (W, Sb) package has a meaningful relationship with gold mineralization. The accomplished studies, as well as findings from heavy mineral, stream sediment and soil sampling show an interesting display of As, Au and to some extent Cu anomalies. Secondary dispersion halo maps for gold and its pathfinder elements such as As, Cu and Bi as well as factor analysis and additive index imply a high potential for gold in the Tarikdarreh prospect area.