كاني‌شناسي رس خاك‌هاي با مواد مادري گوناگون در پهنه ي بينالود، ‌غرب مشهد

Clay mineralogy of soils derived from different parent materials in Binaloud zone, western Mashhad

هدف از اين پژوهش كاني‌شناسي خاك‌هاي با مواد مادري متفاوت پهنه ي بينالود غرب مشهد است. بدين منظور، دو خاكرخ در موقعيت قله شيب هر يك از سنگ‌هاي گرانيتي، آذرين اَ‌بَر بازي و دگرگوني (متابازيت و شيست) حفر و پس از تشريح، از افق‌هاي ژنتيكي آنها نمونه‌برداري شد. بخش رس افق‌هاي گوناگون اين خاك‌ها به روش پراش پرتو ايكس بررسي شدند. كاني‌هاي كلريت، اسمكتيت، ميكا، آمفيبول و كاني‌هاي مختلط كلريت/ اسمكتيت و كلريت/ ميكا از مهم‌ترين كاني‌هاي موجود در خاكرخ‌هاي مورد بررسي هستند. كلريت در خاكرخ‌ اَبَر‌بازي و ماده ي مادري خاكرخ دگرگوني، غالبا از نوع غني از منيزيم و در خاكرخ گرانيتي غني از آهن است. بيشترين مقدار كاني آمفيبول در خاكرخ اَبَر‌بازي و به مقدار كمتر در خاكرخ دگرگون وجود دارد. ميكا در افق سطحي خاكرخ اَبَر‌بازي به احتمال زياد خاستگاه بادرفتي دارد. به‌دليل هواديدگي بيشتر سنگ‌هاي اَبَر‌بازي، كاني‌هاي مختلط كلريت/ ميكا، كلريت/ اسمكتيت و اسمكتيت/ ميكا در اين خاكرخ بيشتر مشاهده شدند.

The objective of this study was to investigate the clay mineralogy of soils derived from different parent materials in Binaloud zone, western Mashhad. Two soil profiles on the summit of granitic, ultrabasic and metamorphic rocks were described and sampled from genetic horizons. Clay fraction of the soils was analyzed using X-ray diffraction method. Chlorite, smectite, mica, amphibole and regularly interstratified chlorite/smectite and chlorite/mica are the most important clay minerals in the studied soils. Chlorite in ultrabasic soils and parent material of metamorphic soil is Mg-rich in contrast to Fe-rich chlorite in granitic soil. Amphibole was common in ultrabasic soil and metamorphic soil had much less amphibole. The eolian origin has been identified for mica in ultrabasic soil. As a result of higher weathering intensity in ultrabasic soil, the aboundance of regularly interstratified clay minerals were higher than the other soils.