بررسي اثر رژيم‌هاي آبياري و مقادير پتاسيم بر عملكرد و اجزاي عملكرد گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)

Investigation on effects of irrigation regimes and potassium content on yield and yield components of safflower (Carthamus tinctorius L.)

به‌منظور بررسي اثر رژيم‌هاي آبياري و كود پتاسيم بر عملكرد و اجزاي عملكرد گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه‌اي آزمايشي در قزوين طي سال زراعي 89-1388 بر روي رقم پاييزه گلدشت اجرا گرديد. عوامل آزمايش شامل آبياري در چهار سطح (آبياري براساس 60، 100، 140 و 180 ميلي‌متر تبخير تجمعي از تشتك تبخير كلاس A) و مقادير كود پتاسيم در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 150 كيلوگرم پتاسيم در هكتار) بودند. نتايج نشان داد كه افزايش تعداد آبياري سبب افزايش معني‌دار عملكرد دانه، ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه در بوته، قطر طبق، تعداد طبق در بوته و تعداد دانه در طبق گرديد، به‌طوري‌كه عملكرد دانه در تيمار 60 ميلي‌متر نسبت به تيمار 180 ميلي‌متر، 110% بيشتر گرديد. افزايش مقدار پتاسيم نيز سبب افزايش معني‌دار كليه صفات شد. به‌طوري‌كه مصرف 150 كيلوگرم پتاسيم در هكتار نسبت به عدم مصرف آن، عملكرد دانه را 58% افزايش داد. افزايش سطح كود پتاسيم موجب تقليل تاثير منفي كاهش آبياري بر صفات و در نتيجه افزايش آنها شد. اثر متقابل آبياري و پتاسيم بر روي تمامي صفات بجز قطر ساقه و قطر طبق معني‌دار بود. در رژيم آبياري 60 ميلي‌متر، مصرف 150 كيلوگرم كود نسبت به عدم مصرف آن موجب افزايش 35 درصدي عملكرد دانه شد، اما در تيمار آبياري 180 ميلي‌متر، اين افزايش عملكرد دانه 130% بود. نتايج نشان دادند كه مصرف كود پتاسيم داراي تاثير مثبتي بر روي عملكرد دانه و اجزاي آن در گياه دارويي گلرنگ به‌ويژه در شرايط كم‌آبياري بود.

In order to study the effect of irrigation regimes and potassium fertilizer yield and yield components of safflower (Carthamus tinctorius L.) as a medicinal plant, a field experiment was conducted in a factorial design based on randomized complete blocks with three replications. The experiment was performed on a winter safflower genotype (Goldasht) at the experimental farm of Ghazvin during cropping season 2009-2010. Four irrigation regimes including 60 (Control), 100, 140 and 180mm evaporation from evaporation pan (Class A) and four levels of potassium fertilizer including 0 (Control), 50, 100 and 150 kg.ha-1 comprised the experimental factors. Results showed that with increasing irrigation level, seed yield, plant height, stem diameter, number of branches per plant, head diameter, number of heads per plant and number of seeds per head increased significantly; as the seed yield of the irrigation based on 60mm evaporation was 110% higher than the that of irrigation based on 180mm evaporation. All traits also increased significantly with increasing potassium content. As application of 150kg.ha-1 potassium increased the seed yield by 58% compared to the control treatment. The interaction effect of irrigation and potassium was significant on all traits except stem diameter and head diameter. In irrigation based on 60mm evaporation, application of 150 kg.ha-1 potassium increased seed yield by 35% compared to the control treatment but in irrigation based on 180mm evaporation, it was increased by 130%. According to the results, application of potassium fertilizer showed positive effects on yield and yield components of safflower in sever and moderate water stress conditions.