بررسي تاثير تاريخ كاشت بر عملكرد و برخي صفات دركشت مستقيم ارقام مختلف برنج (Oryza satvia L.)

Effect of planting date on rice (Oryza sativa L.) varieties in direct seeding

به منظور بررسي تاثير تاريخ مختلف كاشت بر صفات زراعي ارقام مختلف برنج در كشت مستقيم،‌ آزمايشي در سال زراعي 1388 در مازندران بصورت كرت هاي يكبار خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در 4 تكرار اجرا گرديد. چهار سطح تاريخ كاشت (8، 17، 26 ارديبهشت و 4 خرداد) بعنوان عامل اصلي و سه رقم شيرودي، طارم امرالهي و طارم هاشمي) عامل فرعي بودند. نتايج نشان داد كه تاريخ كاشت بر صفاتي مانند تعداد بوته، تعداد پنجه موثر، تعداد خوشه، درصد دانه پر در خوشه، وزن هزار دانه، شاخص برداشت و عملكرد اثر معني داري داشته و بين ارقام در همه صفات مورد مطالعه اختلاف معني داري وجود دارد. رقم شيرودي به علت داشتن تعداد بوته، تعداد پنجه موثر، تعداد خوشه و شاخص برداشت بالا بيشترين عملكرد دانه را به خود اختصاص داد در حاليكه رقم طارم هاشمي در اين آزمايش به دليل داشتن تعداد پنجه موثر، وزن هزار دانه و شاخص برداشت پايين داراي عملكرد كمتري بود. حداكثر عملكرد دانه بترتيب براي تاريخ هاي كاشت 26 و 17 ارديبهشت و كمترين عملكرد دانه مربوط به تاريخ كاشت 4 خرداد بود. در بين صفات مورد مطالعه تعداد خوشه در مترمربع و شاخص برداشت بيشترين همبستگي را با عملكرد دانه داشتند. اثر متقابل تاريخ كاشت × رقم بر تمامي صفات مورد مطالعه (به جز درصد خوشه چه هاي پر شده) معني بود، بدين صورت كه بيشترين مقدار عملكرد در تيمار تاريخ كاشت 17 و 26 ارديبهشت و رقم شيرودي مشاهده شد.

To investigate the effect of planting dates on agronomy traits of rice varieties in direct seeding, an experiment was carried out at Randomized Complete Block Design based on split plot with four replications in Mazandaran province during 2009. Main factor was planting date in four levels (28 Apr, 7, 16 and 25 May) and sub factors were varieties in three levels (Shirudi, Amrollahy Tarom and Hashemi Tarom). Results showed that, planting date had significant effect on plant number, fertile tiller number, panicle number per m2, filled grain percentage per panicle, 1000 seed weight, harvest index and grain yield. Meanwhile cultivars had significant effects on all the mentioned traits. In general, among cultivars, Shirudi had the highest grain yield because of the high plant number, fertile tiller number, panicle number and harvest index, while Hashemi Tarom because of the low fertile tiller number, 1000 seed weight and harvest index had less grain yield. Maximum grain yield was produced in planting dates 7th and 16th of May, respectively, and minimum grain yield in 25th May planting date. Among the mentioned traits, panicle number per m2 and harvest index had the highest correlation with grain yield. Interaction effect planting date in a variety of studies (except full spikeletes percent) showed significantly affected from which the highest yield belonged to 7th and 17th of May planting date of Shirudi cultivar.