بررسي اثر ميزان رطوبت بذر در هنگام برداشت بر قوه ناميه، قدرت (ويگور) و كيفيت بذركلزا

Evaluation of seed moisture content at harvest time on seed quality, germination and vigor of Rape seed (Brassica napus L.)

به منظور تعيين مناسب ترين رطوبت بذر در هنگام برداشت براي توليد بذور با قوه ناميه و قدرت (ويگور) مطلوب دو رقم كلزا پژوهشي طي سال هاي 88-86 به صورت آزمايش عاملي (فاكتوريل)4×2 بر مبناي طرح پايه كاملاً تصادفي كه عامل اول دو رقم كلزا شامل هايولا 401 و هايولا 308 و عامل دوم رطوبت هاي مختلف زمان برداشت شامل 10، 15، 25 و 35 درصد بودند طي دو سال در دزفول با فرض تصادفي بودن اثر سال اجرا گرديد. بدين منظور نمونه بذور از مزارع توليد بذر ارقام هايولا 401 و هايولا 308 با رطوبت هاي 35، 25، 15 و 10 درصد برداشت گرديد و در آزمايشگاه با اجراي آزمون جوانه زني استاندارد شاخص هايي نظير درصد جوانه زني اوليه و نهايي(قوه ناميه)، تعداد گياهچه هاي عادي و غير عادي، متوسط جوانه زني روزانه، سرعت جوانه زني روزانه، طول گياهچه، وزن تر و خشك گياهچه و شاخص قدرت گياهچه ( وزن خشك گياهچه × قوه ناميه) اندازه گيري گرديدند. داده هاي حاصل با استفاده از آزمايش عاملي (فاكتوريل)4×2 بر مبناي طرح پايه كاملاً تصادفي تجزيه مركب گرديد. نتايج حاصل از تجزيه و تحليل آماري داده ها مشخص ساخت كه به غير از تعداد گياهچه هاي عادي و غير عادي ساير شاخص هاي مورد بررسي تحت تاثير عوامل مورد نظر قرار گرفتند و جوانه زني اوليه و نهايي، متوسط جوانه زني روزانه، وزن تر گياهچه، وزن خشك گياهچه و شاخص قدرت گياهچه تحت تاثير اثرمتقابل رقم، رطوبت هنگام برداشت و سال قرار گرفتند. بالاترين درصد جوانه زني اوليه و نهايي براي هر دو رقم در رطوبت 15 درصد بدست آمد. همچنين بيشترين ميزان متوسط جوانه زني روزانه، وزن تر گياهچه، وزن خشك گياهچه و شاخص قدرت گياهچه در رطوبت 15 درصد بدست آمد. در بين دو رقم نيز درصد جوانه زني اوليه و نهايي رقم هايولا 401 نسبت به هايولا 308 بيشتر مي باشد. بطور كلي با توجه به نتايج حاصل از اين پژوهش مشخص مي گردد كه كيفيت بذر و جنبه هاي مختلف آن تحت شرايط محيط محل اجراي آزمايش قرار گرفته و كيفيت بذور حاصله با رطوبت 15 درصد بيشتر از ساير رطوبت ها مي باشد.

In order to evaluation of most suitable seed moisture content at harvest for production of high viability and vigor seed of two Oil-seed rape cultivars, this study was conducted during 2000- 2009 in Dezfoul. Therefore samples of Hyola 401 and Hyola 308 cultivars seeds by 10%, 15%, 25% and 35% moisture content harvest from seed multiplying field and at central seed analysis laboratory of Seed & Plant Certification & Registration Institute(SPCRI) in Karaj by conducting standard germination test, some seed quality indices like as primary and final germination percent (seed viability), normal and abnormal seedling number, mean daily germination speed(MDG), daily germination speed (DGS), seedling length, fresh and dry seedling weight and seedling vigor index ( seedling dry weight × viability) measured. Obtained data by 2×4 factorial experimental based on completely randomized design with three replication, combine analyzed and results revealed that expect of normal and abnormal seedling number, all measured indices affected by studied factors and primary and final germination percent, mean daily germination speed (MDG), fresh and dry seedling weight and seedling vigor index (seedling dry weight × viability) affected by cultivar × seed moisture content × year interaction. Highest primary and final germination percent obtained at 15 percent seed moisture content for both cultivars. Also the highest rate of mean daily germination speed (MDG), fresh and dry seedling weight and seedling vigor index (seedling dry weight × viability) obtained at 15 percent seed moisture content for both cultivars. In addition to, primary and final germination percent of Hyola 401 was more than Hyola 308. This result revealed that seed quality and its various aspects affected by environmental factors and seeds harvested at 15 percent moisture content have highest seed quality.