تاثير تاريخ كاشت بر شاخص هاي رشد و عملكرد دانه ارقام آفتابگردان (.Helianthus annuus L)

Effects of planting date on growth indexes and grain yield of sunflower (Helianthus annuus L.) cultivars in dry conditions

تعيين تاريخ كاشت از اولويت هاي تحقيقاتي در هر محصولي مي باشد و در زراعت ديم از اهميت ويژه اي برخوردار است. به منظور انتخاب تاريخ كاشت جهت دستيابي به رشد و عملكرد دانه مناسب ارقام آفتابگردان در زراعت ديم آزمايشي به صورت كرت هاي يك بارخرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در ايستگاه تحقيقات ديم مركز تحقيقات كشاورزي استان كردستان در سال 1388 اجرا شد. چهار تاريخ كاشت از دهم فروردين ماه به فاصله زماني 10 روز به عنوان عامل اصلي و سه رقم آفتابگردان (ركورد، زاريا، آذرگل) به عنوان عامل فرعي در نظر گرفته شدند. نتايج ارزيابي تغييرات وزن خشك نشان داد كه رقم ركورد داراي بيشترين ميزان وزن خشك (92 گرم در متر مربع) بود. در تاريخ كاشت هاي مختلف مشاهده شد كه بوته هاي آفتابگردان در مراحل اوليه از رشد كند و سپس از رشد سريعي برخوردار شدند، به نحوي كه در تاريخ كاشت دوم با دريافت 1220 درجه روز رشد، بوته هاي آفتابگردان رشد سريعي داشتند. بين ارقام مختلف رقم ركورد داراي بيشترين سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبي بود. تاريخ كاشت و رقم تاثير معني داري بر عملكرد دانه داشتند. با تاخير در كاشت عملكرد دانه كاهش يافت و بيشترين عملكرد دانه (504 كيلو گرم در هكتار) از رقم ركورد حاصل گرديد هر چند با رقم آذرگل اختلاف آماري معني داري نداشت. همچنين بين ارقام مختلف اختلاف آماري معني داري (در سطح يك درصد) از نظر تلاش باز آوري مشاهده گرديد. تاخير در كاشت باعث كاهش عملكرد روغن گرديد. بيشترين عملكرد روغن (261 كيلو گرم در هكتار) مربوط به رقم ركورد بود.

In each plant, planting date is the research priorities and in rainfed production is of great importance. In order to selection of suitable planting date for access of good growth and yield of various sunflower cultivars, special in dryland region, a field experiment was carried out in 2009. Treatments arranged as a split plot in randomized complete block design with three replications in Dryland Research Station of Agricultural Research Center of Kurdistan. Main plots consist of four levels planting date with ten-day intervals from (March 30 - April 30) and sub plots consist of three cultivars: Record, Zarya and Azargol. Results of evaluation total dry matter (TDM) showed that Record cultivar (92 g/m2) had more range of total dry matter. In various planting dates observed that sunflower plants had slow growth in primary stage afterwards had a quick growth, so in second planting date sunflower plants had a quick growth with received 1220 growth degree days. Among various cultivars (varieties), Record had more crop growth rates and relative growth rate. Planting date and cultivar had a significant effect on grain yield, to be delayed in planting date grain yield reduce, Record had more grain yield (504 kg/ha) but not statistical significant different with Azargol cultivar. Also, among cultivars observed statistical significant different about the productivity efforts. With delay in planting date oil yield reduced. Maximum oil yield (261 kg/ha) was obtained from Record cultivar.