حيات سياسي مجدالاسلام كرماني در بوته نقد و نظر

A critical approach to Political life of Majd al-Islam Kermani

مجدالاسلام كرماني روحاني روشنفكر و روزنامه‌نگار برجسته عصر مشروطه بود كه عمرش را در راه خدمت به وطن سپري كرد. وي با نوشتن مقالات متعدد در روزنامه‌ها به خصوص جريده ادب به مبارزه با حكومت استبدادي قاجاريه پرداخت و حتي به تبعيد در كلات محكوم شد؛ ولي بعد از پيروزي مشروطه خواهان و برپايي حكومت جديد چهار روزنامه: نداي وطن، الجمال، كشكول و محاكمات را در جهت تمجيد از مشروطه و مذمت استبداد منتشر كرد. ميانه‌روي در گفتار و هم‌نوا نشدن با روزنامه نگاران راديكال و در واقع سبك خاص كرماني در برخورد با دولت و دربار و به ويژه شخص شاه باعث شد وي متهم به دورويي و منفعت طلبي گردد. اين اتهامات با سفر مجدالاسلام به اصفهان و ديدار با خوانين بختياري در دوره استبداد صغير شدت بيشتري گرفته و به جاسوسي براي شاه مبدل شد و باعث گرديد وي براي هميشه دست از كارهاي سياسي و مطبوعاتي خود بكشد و تا آخر عمر گوشه عزلت را بر عالم سياست ترجيح دهد. در اين مقاله سعي شده است ضمن مروري اجمالي بر زندگي سياسي مجدالاسلام كرماني، به تبيين صحت و سقم اتهامات وارده بر او، دلايل و بسترهاي شكل‌گيري چنين اتهامات و نيز آرا و نظرات موافقان و مخالفان هم عصر وي و يا محققان بعدي پرداخته شود

Majd al-Islam Kermani was an intellectual clergyman and outstanding journalist of constitution period who spent his life on serving his country. He fought Qajar despotic government, writing several articles in newspapers especially Adab, even to be exiled to Kalat. But after the constitutionalists got victory and the new government established, he published four newspapers in the name of Nedaye Vatan, Al-Jamal, Kashkoul and Mohakemat to praise constitution and to reproach despotism. The gentleness in his speech, being not collaborated to radical Journalists and his special style in dealing with the state and the Court and the Shah in particular led him to be accused as a hypocrite and a profiteer. These accusations intensified by his visit to Isfahan when his repeated meetings with Bakhtiari Khans during the minor tyranny turned him in to one of the Shah’s spies and made him to desist his political and journalistic activities. In this paper, reviewing the political life of Majd al-Islam, it is tried to clarify the accuracy or dishonesty of the accusations attributed to him and their background, the opinions of his contemporary proponents and opponents and later researchers as well.