بررسي اسيدهاي چرب بذر گل گاوزبان ايراني (Echium amoenum Fisch & Mey.) در دو اكوتيپ مختلف

Investigation on fatty acids profile in two ecotypes of Iranian Echium amoenum Fisch & Mey.

در اين تحقيق دو ويژگي مهم فيزيكي و شيميايي، درصد كل روغن و ميزان اسيد چرب موجود در بذر گاوزبان ايراني (Echium amoenum Fisch & Mey.) از دو اكوتيپ كرمانشاه و نكا (استان مازندران) مورد مطالعه قرار گرفتند. استخراج روغن با استفاده از سيستم سوكسله و شناسايي اسيدهاي چرب با استفاده از دستگاه كروماتوگرافي گازي (GC) صورت پذيرفت. سپس داده‌هاي بدست‌آمده با يكديگر مورد مقايسه آماري قرار گرفتند. درصد روغن دانه در اكوتيپ كرمانشاه (31/0+16/19) و در اكوتيپ نكا (26/0+16/17) بدست آمد. همچنين 8 نوع اسيد چرب شامل پالمتيك، استياريك، اولييك، سوكسنيك، لينولييك، آلفا-لينولنيك (ALA)، گاما-لينولنيك (GLA)، و استياريدونيك اسيد توسط كروماتوگرافي گازي شناسايي گرديد. اسيد چرب سوكسنيك با ميزان 4/0-2/0% و اسيد چرب آلفا-‌‌ لينولنيك با مقدار 48-46%، به‌ترتيب داراي كمترين و بيشترين مقدار در هر دو اكوتيپ بودند. داده‌هاي بدست آمده حكايت از آن دارند كه با توجه به ارزش غذايي اسيدهاي چرب ضروري موجود در روغن دانه، گل گاوزبان ايراني پتانسيل بالقوه جهت توليد مكمل‌هاي غذايي غني از اسيدهاي چرب ضروري همچون امگا-3 (آلفا-‌لينولنيك) و امگا-6 (گاما-لينولنيك) را دارد. با توجه به اهميت شناخت از گياه قبل از اجراي عمليات به‌نژادي، داده‌هاي بدست آمده مي‌توانند به‌عنوان مرجعي در انتخاب روشهاي مناسب اصلاحي براي بهبود كيفيت و كمّيت روغن دانه و افزايش ميزان اسيدهاي چرب ضروري در اين گياه بكار گرفته شوند.

In this study, two important physical and chemical properties including percentage of total seed oil and fatty acid levels in two ecotypes of Iranian ox tongue flower (Echium amoenum Fisch & Mey.) collected from Kermanshah and Neka (Mazandaran province) were investigated. Oil extraction and identification of fatty acids were conducted by soxhelt system and Gas Chromatography (GC). All data were compared by statistical methods. Results showed that total oil percentage of (19.16 ± 0.31%) & (17.16 ± 0.26) were calculated for Kermanshah and Neka ecotypes, respectively. Also 8 types of fatty acids including palmitic, stearic, oleic, soxenic, linoleic, alpha-linolenic, gamma-linolenic and stearidonic acids were detected by GC. Soxenic acid and alpha-linolenic were respectively identified as the least (0.2±0.4%) and highest amount (46±48%) in each ecotype. The obtained data indicate that with regard to the nutritional values of essential fatty acids in seed oil, Iranian ox tongue flower has a good potential for producing nutritional supplements of essential fatty acids i-e., omega3 and omega6. According to the results of the study, obtained data from the current study could be applied as a reference in selection of suitable breeding methods to improve oil quality and quantity of Iranian ox tongue flower.