تجربه جهاني، مدل ‌گذار از نظام انحصاري به نظام متكثر راديو ـ تلويزيوني

Universal Experience; Monopoly, Plural Broadcasting and Global Media Changes

در دو دهه اخير، پس از پايان جنگ سرد و ظهور رسانه‌هاي نوين، ساختار رسانه‌اي‌ در اكثر كشورهاي جهان تغييرات چشمگيري را، كه پيش‌تر در حوزه مطبوعات تحقق يافته بود، از سر گذراند. در قرن 21، اين وضعيت به‌صورتي فراگير به حوزه رسانه‌هاي ديداري و شنيداري نيز تعميم يافت و نگاه نويني به كاركرد و فرايند اثرگذاري رسانه‌ها پديد آمد. اين مقاله، پس از بررسي نظريات گوناگون درباره نظام رسانه‌اي‌، با تمركز بر راديو ـ تلويزيون، به مثابه اثرگذارترين رسانه، به بررسي تغييرات ساختار مالكيت رسانه‌اي‌ در جهان پرداخته است. از اين‌رو با اشاره به دو الگوي رايجِ، «راديو ـ تلويزيون خدمت عمومي» و «راديو ـ تلويزيون خصوصي»، به بيان مزاياي افزون‌تر‌ نظام خصوصي، كه در اكثر كشورهاي جهان جايگزين نظام انحصاري راديو ـ تلويزيون دولتي گرديده است، نسبت به مدل انحصاري پرداخته‌ايم. درادامه، با بيان ديدگاه‌هاي نهادهاي بين‌المللي، تجربه حدود 20 كشورجهان در گذار از نظام انحصاري رسانه‌اي‌ به نظام متكثر بررسي و، با تمركز بر كشورهايي كه از نظر فرهنگي، سياسي، و موقعيت جغرافيايي مشابهت‌هايي قابل توجه با ايران دارند، به‌صورتي گذرا چگونگي مواجهه اين كشورها با چالش‌ها و ابهامات تغيير ساختار مطالعه شده است. درنهايت، گذار از هزينه‌هاي نظام انحصاري به فرصت‌هاي نظام متكثر در قالب مدل بيان شده و نظام متكثر رسانه‌اي‌ به مثابه كارامد‌ترين ساختار رسانه‌اي‌ از نظر تحقق اهداف، از جمله جلب رضايت مخاطب و توجيه‌پذيري اقتصادي و تامين منافع ملي و مصالح اجتماعي، معرفي شده است.

In the last two decades and after the cold war & The emergence of new media, the media structure in most countries have witnessed dramatic changes which was achieved In the 20th century in the press domain and in the 21th century has been generalized comprehensively to the field of audiovisual media and has emerged new look to function and effectiveness of the media. In this article, after assessing various theories about the media, the media ownership structure changes in the world are assessed with focusing on the Radio and TV as an effective media. Referring to the two common patterns of public and private TV and radio broadcasting which replaced the monopoly state broadcasting in the most countries, the article points to the more advantages of this system than the exclusive model. By expressing the views, this article has investigated the experiences of 20 countries in transition from proprietary systems to the of media plurality. Moreover, by focusing on countries which have considerable cultural, political and geographical similarities with Iran, the study briefly indicated how these countries dealt with the challenges of restructuring screening. Finally, media plurality has been introduced as the most efficient media structure to achieve its objectives, including satisfaction of the audience, justified economically and providing national and social interests.