اثر سامانه آبياري قطره اي نواري بر عملكرد كمي و كيفي چغندرقند

Effects of Drip Tape Irrigation on Quantity and Quality of Sugar Beet Yield

محدوديت منابع آب، پتانسيل تبخير بالا، كشت بسياري از محصولات كشاورزي را كه داراي دوره رشد طولاني و نياز آبي بالا مي باشند را با محدوديت جدي مواجه ساخته است. چغندرقند از محصولات استراتژيك كشور بوده كه توليد آن در بخش كشاورزي و همين طور صنايع جانبي بسيار حايز اهميت است و در اكثر استان هاي كشور كشت مي گردد. در كشت فارياب، اكثر اراضي تحت كشت چغندرقند با روش نشتي آبياري مي شوند. تامين نياز آبي چغندرقند با استفاده از سيستم آبياري قطره اي تيپ موضوعي است كه به دليل طولاني بودن دوره رشد اين گياه و نياز آبي نسبتاً زياد آن درخور اهميت فراوان است. از طرفي هزينه بالاي اوليه براي راه اندازي سيستم آبياري قطره اي از موانع مهم توسعه اين روش آبياري در مزارع چغندرقند مي باشد. در سال هاي اخير تحقيقات نسبتا" زياي به منظور بررسي كارآيي سيستم آبياري قطره اي تيپ برعملكرد كمي و كيفي چغندقند، كارآيي مصرف آب، مديريت برنامه ريزي آبياري و تعيين مناسب ترين آرايش كاشت، به منظور كاهش هزينه مصرف نوارهاي آبده تيپ، صورت گرفته است. مهمترين نتايج حاصله نشان داده كه استفاده از سيستم آبياري قطره اي تيپ با تامين كامل نياز آبي گياه، در مقايسه با آبياري نشتي باعث كاهش 37 تا 60 درصد در مصرف آب و افزايش70 درصد كارآيي مصرف آب مي شود. سيستم آبياري قطره اي تيپ تاثير معني داري بر افزايش عملكرد كمي و كيفي محصول چغندرقند ندارد، ولي كارآيي مصرف آب را بطور معني داري افزايش مي دهد. صرفه جويي در مصرف آب با استفاده از سيستم آبياري قطره اي تيپ در كشت پاييزه حدود دو برابركشت بهاره است. مرحله غده رفتن چغندرقند از مراحل حساس به تنش بوده و بايد از اعمال تنش آبي در اين مرحله جددا" خوداري شود. با آرايش كاشت50 *40 سانتي متر و استفاده از يك نوار تيپ براي دو رديف كاشت، علاوه بر كاهش هزينه هاي مصرف نوارهاي تيپ، بيشترين عملكرد ريشه حاصل شده است. استفاده از اين روش كاشت و تامين نياز آبي كامل گياه در طول فصل رشد قابل توصيه به كشاورزان مي باشد.

In Iran, limited water resources and high potential evaporation have led to limited planting of some corps like sugar beet that have long growing season and high water requirements. Sugar beet is a strategic crop planted in most provinces of Iran and its production is very important in agricultural and industrial aspects. Most of sugar beet farms are irrigated by surface irrigation methods, but the use of drip irrigation can be proposed and developed. This study was based on several researches (specially done in recent years) on using tape drip irrigation systems in sugar beet fields. Results showed that water use efficiency in drip tape irrigation was 1.7 times greater than furrow irrigation. Drip tape irrigation decreased water consumption by 37 - 60 percent. Sowing patterns with 50 x40 cm row spacing and placing each tape for two rows recommended which results in cost reduction of tapes and increased root yields. The increase of yields using tape drip irrigation systems was not significant, but increase of water use efficiency based on root yield and sugar contents was significant (p < 0.01). Water saving with tape systems in fall planting was about two times greater than spring planting. The water stress in root swelling stage was more effective in decreasing of root yield than other growth stages, so using of water stress must not applied by farmers in growth period. Finally, the applicable approach for develop of this system in sugar beet fields is presented.