ارزيابي وضعيت كشاورزي استان هرمزگان از ديدگاه آب مجازي

Effect of Different Levels of Salinity and Nitrogen on Yield and Fertilizer Nitrogen Uptake (FNU) of Wheat using 15 N Stable Isotope

پراكنش نامناسب زماني و مكاني بارندگي و عدم مديريت عرضه و تقاضاي منابع آب در كشور به ويژه در مناطق بسيار كم آب و خشك مانند استان هرمزگان، مديريت منابع آب را به خصوص در بخش كشاورزي با مشكلات جدي رو به رو ساخته است. در اين وضعيت تجارت درون كشوري آب مجازي مي‌تواند با صرف هزينه‌هاي كمتر بخش عمده‌اي از مشكلات را در بخش توزيع آب حل كند. نتايج اين تحقيق نشان داد كه كل واردات و صادرات آب مجازي استان هرمزگان به ترتيب 3/1284 و 1/1131 ميليون مترمكعب در سال مي‌باشد. سهم بخش زراعي، باغي و دامي از واردات آب مجازي به‌ترتيب 44/61%، 97/9% و 59/28% و هم‌چنين از صادرات آب مجازي به‌ترتيب 32/35%، 18/59% و 5/5% به‌دست آمد. تراز تجارت آب مجازي اين استان برابر 5/142 ميليون مترمكعب است. هم‌چنين شاخص كم‌آبي، شاخص شدت مصرف آب، شاخص وابستگي آب به واردات آب مجازي و شاخص خودكفايي آب به واردات آب مجازي استان هرمزگان به ترتيب برابر63%، 58%، 6/9% و 4/90% به دست آمد. يكي از مهم‌ترين دلايل صادرات آب مجازي در استان هرمزگان توليد محصولات آب‌بر مانند خرما، سبزيجات، صيفي‌جات مي‌باشد. مهم‌ترين منبع واردات آب مجازي به استان ناشي از وارد كردن برنج و گندم است. هم‌چنين نتايج اين تحقيق نشان داد كه استان هرمزگان داراي پتانسيل نسبتاً كمي در استفاده از آب سبز بوده به طوري‌كه حدود 8/7 درصد توليدات زراعي و باغي استان به وسيله آب سبز توليد مي‌شوند. در نتيجه پيشنهاد مي شود الگوي كشت استان هرمزگان به سمت استفاده بيشتر از آب سبز (مانند غلات و ميوه‌ها) و پرهيز از كاشت محصولات آب بر تابستانه مانند ذرت و سيب زميني تغيير جهت داده شود.

To determine the effect of different levels of nitrogen and salinity on yield and nitrogen use efficiency of two wheat cultivars, a field experiment was conducted at Salinity Research Station of Agricultural College, Ferdowsi University of Mashhad, in 2007-08 and 2008-09 growing seasons. A split plot layout within a randomized complete block design with three replications was used. Three levels of salt stress (1.3, 5, and10 dS/m) were assigned to the main plots and a combination of three levels of ammonium sulfate (50, 100, 150 kg N/ha) and 2 wheat genotypes, namely, Bam (resistant) and Toos (susceptible to salt stress) were allocated to subplots. In the second year, micro plots (1 by 1.5 m) were established within the main experiment to monitor uptake of 15 N-labeled fertilizers. Results indicated that the percentage of N derived from labeled fertilizer was significantly (P? 0.05) higher in 150 kg ha-1 at salinity level of 10 dS/m than the other N levels. The highest and lowest FNU were observed in 50 and 150 kg N.ha-1, respectively. Chlorophyll content, grain yield, and potassium concentration in the aboveground plant decreased significantly with increasing salinity treatment. There were also significant differences in grain yield, chlorophyll content, and potassium concentration between the various rates of N fertilizer. The Na concentration decreased significantly with the increase in nitrogen application up to 150 kg N.ha-1 and also increased significantly with the increase in salinity treatments up to 10 dS/m. The results showed that an increase in fertilizer-nitrogen absorption by plant had occurred when application of nitrogen fertilizer exceeded wheat requirements. It seems that this condition increases the tolerance against the ill effects of salt stress in wheat.