همبستگي ادراك تصوير بدني و ميزان فعاليت ‌بدني در زنان و مردان با توجه به سطوح مختلف شاخص توده بدني

Correlation of perceived body image and physical activity in women and men according to the different levels of Body Mass Index (BMI)

مقدمه: تصوير بدني مفهوم پيچيده‌اي است كه در بردارنده عوامل بيولوژيكي، روانشناختي، دروني و عوامل اجتماعي خارجي است. پژوهش حاضر با هدف تعيين همبستگي تصوير بدني و ميزان فعاليت ‌بدني در زنان و مردان با توجه به سطوح مختلف شاخص توده بدني انجام شد. مواد و روش‌ ها: پژوهش حاضر از نوع توصيفي- همبستگي بوده كه 264 نفر به عنوان نمونه به صورت تصادفي خوشه‌اي طبقه‌اي از مدرسين و كاركنان دانشگاه تبريز انتخاب شدند و پرسشنامه‌هاي اطلاعات فردي و جمعيت شناسي، تصوير بدني "رتبه بندي نيمرخ شكل" (Silhouette Figure Rating) و "ميزان فعاليت ‌بدني" (Physical Activity Rate) را تكميل كردند. در طراحي مقياس رتبه بندي نيمرخ شكل، روايي همزمان آن با شاخص توده بدني 71/0 و پايايي به روش آزمون مجدد 78/0 گزارش شده است. در اين پژوهش نيز روايي همزمان آن با شاخص توده بدني 70/0 به دست آمد. داده‌ها با استفاده از SPSS نسخه 18 تحليل شد. يافته‌ها: 3/33 درصد زنان و 8/48 درصد مرداني كه داراي وزن طبيعي بودند، ادراك صحيحي از تصوير بدني خود داشتند. همچنين يافته‌ها نشان داد كه تصوير بدني 63 درصد و 49 درصد واريانس شاخص توده بدني را به ترتيب در زنان و مردان تبيين مي‌كند. نتايج نشان داد كه بين شاخص توده بدني و تصوير بدني در زنان (آزمون قطعي فيشر=84/58 و 0001/0 > P) و مردان (آزمون قطعي فيشر=18/74 و 0001/0 > P) همبستگي معناداري وجود دارد. تابع تشخيص به دست آمده در اين پژوهش 8/59 درصد افراد (158 نفر از 264 نفر) را به درستي دسته بندي كرده بود. نتيجه‌گيري: افراد چاق بيشترين و افراد با وزن طبيعي كمترين درك صحيح را از شكل بدني خود دارند، به طوري كه تقريباً نيمي از افراد با وزن طبيعي خود را كمتر و يا بيشتر از وضعيت واقعي درك مي‌كنند. انجام پژوهش‌ هايي با ساير روش‌هاي سنجش تصويربدني، ميزان فعاليت بدني و چربي بدني در گروه‌هاي سني مختلف پيشنهاد مي شود.

Introduction: Body image is complex concern including biological, psychological, internal and external social factors.The present research was conducted in order to determine the correlation of perceived body image and physical activity in women and men according to the different levels of Body Mass Index(BMI). Materials and Methods: The present study was descriptive-correlational method and 264 subjects were selected by random stratified cluster sampling from teachers and staff of Tabriz University and they completed personal and demographic information, “Silhouette Figure Rating” and “Physical Activity Rate” questionnaires. In development the “Silhouette Figure Rating Scale”, concurrent validity with BMI have been reported 0.71 and test-retest reliability 0.78 respectively. In this research concurrent validity with BMI was obtained 0.70. Data were analyzed by SPSS/18. Findings: 33.3 percent of women and 48.8 percent of men in normal weight had correct perception of self body image. Also it was shown that body image almost would explain of 63 percent and 49 percent of BMI variance in men and women respectively. It was shown significant correlation between BMI and body image in women (Fisherʹs Exact Test =58.84, P < 0.0001) and men (Fisherʹs Exact Test=74.18, P < 0.0001). The diagnostic function was obtained in this research correctly classified 59.8 percent of people (158 of 264 people). Conclusion: Obese people have the most and normal weight people have the lowest correct understanding from body image, So that nearly half of those with normal weight understand their less and more of the actual situation. Future research with different method of body image, physical activity and body max index in different group is recommended.