آرايه هاي تزييني بقعه سيد ركن الدين (مدرسه ركنيه) يزد، شاهكار هنر و معماري مذهبي دوره آل مظفر

The Decorative Motifs of the Rokn-Al Din Tomb of Yazd; the Masterpiece of the Al-Mozafar era

چكيده از ميان شاخه هاي گوناگون هنرهاي اسلامي، معماري اسلامي و به خصوص تزيينات وابسته به آن داراي جايگاه شاخصي است. آثار برجاي مانده از هنرهاي تزييني در ابنيه اسلامي، به خصوص در اماكن مذهبي ، نظير مساجد و بقاع متبركه، واجد روحيات منحصر به فرد و ژرفاي تجسمي هستند. شهر يزد به واسطه تعداد قابل توجهي از بقاع امامزادگان و خانقاه ها و آرامگاه در سده پنجم-ششم/يازدهم-دوازدهم گنجينه اي پر بار از آثار تزييني معماري اسلامي فراهم آورده است. اما از ميان بقاع متعدد اين شهر، بقعه سيد ركن الدين كه از سده چهاردهم/هشتم برجاي مانده است؛ مزين به آرايه هاي تزييني زيبا و ارزشمندتري نسبت به ساير بقاع است. در اين مقاله نقوش و طرح هاي تزيينات بناي مذكور با درنظر گرفتن شرايط فرهنگي و هنري حاكم بر منطقه و با استفاده از مطالعات ميداني بررسي شود. اهداف مقاله -1 شناخت عناصر و آرايه هاي تزييني بناي ركنيه و دسته بندي انواع نقش مايه هاي آن -2 بررسي مفهومي و نمادين نقوش اسليمي، هندسي و خط نگاره هاي مذهبي بناي ركنيه سوالات مقاله -1 چه نوع نقوش و كتيبه هايي در بقعه سيدركن الدين كاربرد داشته است؟ -2 نقوش تزييني بقعه سيد ركن الدين يزد چه ويژگي مفهومي و بصري دارد؟

Among the numerous branches of Islamic art, architecture particularly ornamentation has an exceptional place. Among the works remaining from ornamental arts in Islamic monument especially religious places such as mosques and holy tombs endure unique traits and representational depth. The city of Yazd with its large number of shrines, khanqahs and tombs associated to the fifth-sixth/eleventh-twelfth century has developed into a rich treasury of Islamic architectural ornamentation. However, among the various mausoleums of this city, the tomb of Seyed Rokn-al Din belonging to the eighth/fourteenth century compared with other mausoleums beholds beautiful and valuable decorations. Through a conclusive field study, this research hopes to consider the patterns and motifs of the mentioned tomb by considering its cultural and artistic background and its association with the use of arabesque motifs. Aim of the research: 1.Introducing and classifying the decorative motifs of the Rokn-al Din tomb in Yazd. 2.Analyzing the symbolic and conceptual arabesque, geometrical and inscriptional patterns of the tomb. Research questions: 1.What are the visual and conceptual features of the decorative motifs applied in the tomb? 2.What patterns or motifs have been applied in the Rokn-al Din Tomb?