تحليل محتواي سه گانه مهرجويي (ليلا، سارا و بانو) پيرامون نقش زن در خانواده

The content Analysis of Mehrjooieʹʹs Triple (Leila, Banoo, Sara) About Womanʹʹs Role in the Family

سينماي ايران از ابتدا تا كنون فرازونشيب‌هاي زيادي را چه از لحاظ توليد و عرضه و چه به لحاظ مضمون پشت سر نهاده است. اما در اين ميان آن چه به عنوان يك ويژگي براي اين سينما، قبل و بعد از انقلاب مطرح بوده، اغلب گونه اجتماعي و به ويژه از نوع خانوادگي آن بر ساير گونه هاست و بدين سبب زن همواره به عنوان عضو اصلي اين ژانر (گونه)، گاه به عنوان نقشي حاشيه‌اي‌ و براي جلب تماشاگر و گاه به عنوان نقش محوري، مورد توجه فيلم‌سازان بوده است. مقاله حاضر ضمن مروري بر نقش زن، در طي دوره هاي مختلفي كه سينماگران براي سينماي ايران قايل اند، به بررسي سه فيلم شاخص در مورد زن از يك كارگردان مرد (داريوش مهرجويي) با استفاده از تحليل محتواي كيفي و كمي فيلم‌ها مي‌پردازد. يافته‌هاي پژوهش ضمن تاييد حضور معنادار زن در اين آثار با توجه به نام زنانه هر كدام، نشان مي‌دهد كه فيلم‌ساز به ارايه تصويري متفاوت از زن در هر يك از فيلم‌ها روي‌آورده و براساس آن، اقتدار يا انفعال هر كدام از شخصيت‌هاي اصلي زن را با بهره‌گيري از ديالوگ ها و كنش هاي بازيگران، به نمايش گذارده است. بيشترين حضور زن نقش اول اين سه فيلم در خانواده و تعامل موثر آن با افراد خانواده حكايت از اهميت نقش زن در خانواده ايراني دارد. همچنين مشكلات و مسايل مربوط به زنان در فضاي خانواده در طول سه فيلم متنوع بوده و فيلمساز از كپي‌برداريِ فيلم‌هاي قبلي خود اجتناب ورزيده است. بانو نمونه يك شخصيت مستقل در اداره خانه و پرهيز از انزواطلبي در غياب و طرد همسر، سارا نمونه يك شخصيت استوار در برابر مشكلات مالي و حالي مرد خانواده و طغيان در برابر ناسپاسي همسر و ليلا نمونه زني صبور و درعين حال منفعل در برابر سنت‌هاي خانوادگي

The cinema of Iran has passed much development and changes, whether of production and presentation or content. But in the cinema of Iran, the prepotency of social genre and particularly family genre, is completely visible, whether before revolution or after. So woman was the main member in these genres considerable to film makers, some when as an inconspicuous role to attend onlookers and sometimes as a pivotal role. In this article, we review womanʹs role during different eras and study three particular films directed by Dariush Mehrjooie by qualitative and quantitative content analysis of them. Our findings confirmed significant presence of women in the films. As well as the director presented some different images of women in each film. He has demonstrated the main woman characterʹs authority or inactivity by operating of actressesʹ dialogues and actions. The most presence of first role woman and effective interaction to the others in the family represented the importance of woman role in Iranian family. Also, in these films womenʹs problems and difficulties in their family are very varied and the director abstained copying his past films. Banoo represents an independent personality in home management. She avoids of disposability in absence of her husband. Sara is an example of a constant character for her husbandʹs problems. She insurrected against her husbandʹs disloyalty. Leila is an example for a patient and passive woman against familial customs. Keywords: Cinema, Womanʹs role, family, Mehrjooie.