تحليل چرخه هاي سري زماني دبي و بارش ايستگاه آب سنجي ماشين خانه (حوضه ي آبريز گركان رود تالش)

Cycles Analysis of Time Discharge and Rainfall Series of

بارش و دبي دو عنصر هيدرولوژيكي غير خطي و تغييرپذير در مقياس زماني و مكاني هستند. يكي از روش هاي مطالعه و تحليل توام اين دو فراسنج بررسي نوسانات آشكار و نهان آن هاست. تحليل طيفي روشي كارآ و مفيد براي آشكارسازي اين نوسانات در سري هاي زماني است. در پژوهش حاضر تلاش مي‌شود با استفاده از روش تحليل طيفي چرخه هاي موجود در سري هاي زماني بارش و دبي ايستگاه ماشين خانه (حوضه ابريز گركانرود تالش) از مهر ماه 1354 تا شهريور 1386 در دو مقياس زماني سالانه و ماهانه مورد بررسي قرار گيرد. نتايج حاصل از اعمال رويه تحليل طيفي به روي سري هاي زماني دبي و بارش در سطح 95% اطمينان، حاكي از عدم وجود چرخه غير سينوسي (روند) معني دار است. چرخه هاي سينوسي معني دار متنوعي در دو سري زماني استخراج گرديد. چرخه 4-2 ساله و 3/5 – 4 ساله بيش ترين تكرار را در دو سري زماني دبي و بارش در مقياس ماهانه و سالانه دارد. در مقياس سالانه، چرخه 4/6 ساله و در مقياس ماهانه چرخه هاي 4-2 ، 3/5 -4 ، 4/6، 8، 7/10 و 16 ساله استخراج گرديد. بر اساس مطالعات انجام شده توسط بسياري از پژوهشگران در ساير نقاط جهان، چرخه هاي مذكور هماهنگ با النينو نوسانات جنوبي (ENSO )، نوسانات اقيانوس اطلس شمالي ( NAO ) و نوسانات دوسالانه تروپسفري (QBO ) است.

Rainfall and debit of rivers are two tempo-spatial non-linear and changeable factors. One way to study and analysis these parameters is investigate appearance and latent oscillations. Spectral Analysis is a useful technique to reveal these oscillations in time series. In this paper it has been attempted to detect cycles in rainfall and debit time series at Mashinkhaneh station in Talesh (Garakanrood) catchment’s during Mehr 1354 to Shahrivar 1386 in the three time scales (annual, seasonal and monthly). Accordingly, the discharge and precipitation data at Mashinkhaneh station in Talesh (Garakanrood) catchment from Mehr 1354 to Shahrivar 1386 have been used. The results of applying the spectral analysis procedures to discharge and rainfall time series in each three category of time scales, suggested the absence of significant non-sinusoidal (trend) in the 95% confidence level. However, significantly sinusoidal cycles various in the two time series were extracted. The 2-4 year cycle, and 4-5.3 years have the most occurrences in the both time series. In the annual scale, 6.4 years cycle, 2-5.3 years, 7.7 years seasonal and 2-4, 4- 5.3, 6.4, 8, 10.7 and 16 year in the monthly scale cycles has been extracted. Studies carried out by many researchers indicate that the mentioned cycles are in relation with oscillation periods of ENSO, NAO and QBO in other parts of the world.