ارزيابي و برآورد تبخير– تعرق گندم در مراحل مختلف رشد با روش تراز انرژي (نسبت باون) و مقايسه آن با نتايج لايسيمتر

Comparing Wheat Evapotranspiration Estimated by Bowen Ratio Energy Balance (BREB) Method with Result of Lysimeter

تبخير و تعرق يكي از عناصر مهم چرخه هيدرولوژي است كه در طرح هاي كشاورزي مد نظر قرار مي گيرد. يكي از روش هاي برآورد تبخير – تعرق گياه روش تراز انرژي (نسبت باون) است كه بر پايه ي اندازه گيري شيب دما و رطوبت در دو ارتفاع مختلف گياه مي باشد. اين پژوهش در دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در سه لايسيمتر به منظور برآورد تبخير – تعرق گياه گندم رقم گاسكوژن انجام شد و نتايج حاصل از آن با روش مستقيم مورد مقايسه قرار گرفت. داده هاي لازم براي اندازه گيري تبخير و تعرق از روش تراز انرژي در تمام مراحل فنولوژي گياهي در بازه-هاي زماني يك ساعته با بهره گيري از دستگاه برآورد تراز انرژي (مدل 5200- DIK) برداشت شد و تبخير – تعرق لايسيمتر ها بصورت روزانه محاسبه گرديد. آهنگ تبخير – تعرق روزانه با استفاده از روش توازن انرژي 4/2 ميلي متر به دست آمد كه همبستگي بسيار بالايي (98/0r=) با نتايج لايسيمتر كه 44/2 ميلي متر در روز محاسبه شد، داشت. دامنه افت و خيز نسبت باون در امتداد شبانه روز بين 5/1- تا 9/1 مي باشد كه مقادير منفي پس از غروب خورشيد كه با كاهش گرماي محسوس در محيط همراه است اتفاق مي افتد و در طول شب ادامه مي يابد. با طلوع خورشيد ميزان آن به تدريج بيشتر مي شود تا اينكه در ساعت 8 تا 9 به بيشينه مقدار خود مي رسد، سپس روندي كاهشي را تا بعد از ظهر دنبال مي كند.

Evapotranspiration is one of the important elements of the hydrologic cycle in agricultural projects. Energy balance (the bowen ratio) is a method for estimating evapotranspiration of plant which is based on measurements of temperature and humidity gradients in two different heights of a plant. An experiment was conducted in agriculture faculty of Ferdowsi university of Mashhad by using three Lysimeter to estimate evapotranspiration of Gascogne wheat and the resulting were compared with direct method. Required data for measuring the amount of evapotranspiration using energy balance method was obtained throughout plant phenology with one hour intervals using energy balance (model 5200 – DIK) estimation device of evapotranspiration was daily calculated. The rate of daily evapotranspiration that obtained by using energy balance method amounted to 2.4 mm which is in a high correlation (0.98) with the Laysimeter result that was 2.4 mm. The range of Bowen ratio changes was between -1.5 to 1.9 during the day which the negative values occurs after sunset that is the sensible heat flux begins to decrease. The value of Boven ratio gradually increase so that itʹs maximum value between 8 AM to 9 AM, and then followed a decreasing trend until the afternoon.