تحليل آماري تشبيه در ديوان رودكي

Statistical analysis of simile in Rudaki’s poetry

تشبيه اساسي ترين عنصر سازنده دستگاه بلاغي است كه ساير اجزاي اين دستگاه چون استعاره و كنايه بر پايه آن ساخته مي شود. شعر فاقد تشبيه از نوادر است و تقريبا وجود ندارد. ميزان مهارت هر شاعر و بسياري از دگرگوني هاي سبكي را مي توان از اين طريق بررسي نمود. از ميان تصاوير گوناگون خيالي ، تشبيه مهم ترين نوع تصاويري است كه رودكي بدان علاقه نشان داد. اساسا دستگاه بلاغي شعر رودكي بر پايه تشيبه شكل گرفته و استعاره و كنايه و ....جايگاه چنداني در اشعار وي ندارند. تشبيهات او بيشتر از نوع حسي به حسي است( حدود هشتاد درصد) تشبيهات عقلي به عقلي كمتر مورد توجه بوده است( حدود سه درصد). اكثر تشبيهات از نوع مرسل هستند يعني در بيشتر موارد مشبه و مشبه به و ادات و حتي در مواردي وجه شبه ذكر مي شود.درتشبيهات مرسل ادات تشبيه عبارتند از:چو،چون،همچو،همچون،چونان،چنانكه، كردار،بركردار،به كردار،به مثل،راست،آسا گونه كه از ادات معروف شعر فارسي اند. در تشبيه به اعتبار شكل بعد ازتشبيه مطلق تشبيهات مفروق و جمع بالاترين بسامد را به خود اختصاص داده اند. وفور چنين ساختارهايي مي تواند از ويژگي هاي اين دوره باشد. وجوه شبه در اشعار رودكي به ترتيب بر صفت و حالت،رنگ ،حركت و عنصر معني دلالت مي كند.انس به طبيعت ومظاهر آن سبب مي شود به اعتبار مشبه ومشبه به، اشيا و عناصر طبيعي بيشترين تصاوير را به وجود آورند. در اين مقاله نگارنده به تجزيه و تحليل آماري تشبيه به اعتبار طرفين ، ساختار وشكل پرداخته است.

Simile is the most basic element of rhetorical devices which metaphor and metonymy are making based on it. There are almost no poem which does not have a simile. By this way we can survey poet’s skill rate and many stylistics changes. Simile is the most important images among different images of fantasy that Rudaki likes it. Essentially, rhetorical devices of Rudaki’s poetry is based on simile, metaphor and metonymy… and have little place in his poems. His similes are most sense to sense (about eighty percent) and similes which are rational to rational are less attention (about three percent). Most of similes are morsel namely in most cases the elements of simile are mentioned. The elements of simile that are known in Persian poetry and morsel are:cho, chon, hamcho, hamchon, chonan, chenan ke, kerdar, bar kerdar, be kerdar, be mesl, rast and asa. According to the form in simile, absolute simile has the highest frequency after subtrahend and compound. The abundance of these structures would be one of this level’s properties. Respectively, similes form of Rudaki’s poetry implies to trait and state, color, motion and meaning. Because the elements of simile are related to familiarity to nature and its manifestations, it causes to making most images of objects and natural elements In this paper, the author outlined the statistical analysis of simile on parties, structure and form.