فلسفه علم كلام

Philosophy of Theology (kalām)

با مطرح‌شدن فلسفه‌هاي مضاف و گسترش آن در دوران معاصر و نقش مفيد آن در رشد و پيشرفت دانش‌ها احساس نياز به بحث از فلسفه‌هاي مضاف به علوم ديني نيز به طور جدي به ميان آمده و انديشمندان مسلمان در طول نيم قرن اخير آثار و مقاله‌هايي در زمينه امكان تاسيس فلسفه‌هاي مضاف به علوم ديني از قبيل فلسفه فقه، فلسفه كلام، فلسفه علم حديث و ساير علوم ديني و در مرحله بعد بيان ماهيت و ساختار و قلمرو بحث در اين فلسفه‌ها عرضه كرده‌اند. اين مقاله با بيان ماهيت و ويژگي‌هاي فلسفه‌هاي مضاف به طور عام و فوايد و ساختار اين فلسفه‌ها به بحث از فلسفه علم كلام به مثابه يكي از فلسفه‌هاي مضاف به علوم ديني پرداخته و پس از اشاره به امكان طرح چنين فلسفه مضافي و نيازمندي به آن، ماهيت و تعريف فلسفه علم كلام، تفاوت آن را با دانش‌هايي همچون فلسفه دين، كلام عقلي، الهيات طبيعي و كلام فلسفي بيان كرده و در پايان با اشاره به قلمرو مباحث فلسفه علم كلام، براي آن ساختاري ارايه نموده است.

As ‘philosophies of’ have widely grown in modern times, playing a positive role in the development of sciences, the need for the establishment of ‘philosophies of’ for religious sciences has been urgently felt. In the last fifty years, Muslim thinkers have authored various works on the possibility of establishing ‘philosophies of’ for religious sciences, including philosophy of jurisprudence (fiqh), philosophy of theology (kal?m), philosophy of science of Hadith, and the like, as well as their nature, structure and domain. Explaining the nature and characteristics, advantages and structure of ‘philosophies of’ in a general way, it deals with philosophy of theology as one of ‘the philosophies of’ related to religious sciences. Having referred to the possibility of such a philosophy of theology and its necessity, it defines philosophy of theology and its nature, casting light on its differences with such disciplines as philosophy of religion, rational theology, natural theology and philosophical theology. It concludes with the discussion on the scope of philosophy of theology trying to propose a structure of some kind for it.