نظام متغير موازنه قدرت در اوراسياي مركزي و پيامدهاي آن براي ايران

Changing the Balance of Power in Central Eurasia and its Consequences for Iran

در سال‌هاي اخير وقوع تحولات تعيين‌كننده سياسي در اوراسياي مركزي از جمله تضعيف يا سقوط دولت‌هاي برآمده از انقلاب‌هاي رنگي بار ديگر توجهات را به‌سمت مناطق آسياي مركزي و قفقاز جلب كرده است. جدا از ريشه‌ها و تاثيرات داخلي، اين تحولات را مي‌توان در چارچوب روند تغييرات نظام‌مند حاكم بر اين مناطق ـ كه بازخوردي مستقيم بر نظام موازنه قدرت در اوراسياي مركزي داشته و بر نوسانات و سياليت اين نظام مي‌افزايد ـ مورد بررسي قرار داد. تحولات سال‌هاي اخير در حوزه اوراسياي مركزي از تداوم روند فرسايش موقعيت بازيگران غربي و افزايش نقش و نفوذ بازيگران منطقه‌اي و سنتي اين حوزه حكايت دارد. تحولات و محركه‌هايي چون تداوم و تطويل بحران عراق و افزايش مشكلات آمريكا در اين كشور، تيرگي روابط آمريكا با ازبكستان كه زماني نقطه اتكاي واشنگتن در آسياي مركزي قلمداد مي‌شد و نيز تلاش‌هاي روسيه براي بهبود موقعيت خود در اوراسياي مركزي از جمله مهم‌ترين عوامل تضعيف جايگاه دولت‌هاي غربي در منطقه محسوب مي‌شود. تصميم اوباما براي خروج نيروهاي نظامي آمريكا از افغانستان نيز اين روند را تسريع كرده است. به‌طور هم‌زمان، تقويت نقش دولت‌هاي روسيه و چين در كنار توسعه نفوذ سازمان همكاري شانگهاي، نظام موازنه قدرت در اوراسياي مركزي را دستخوش تغييراتي اساسي كرده كه به‌نوبه خود تاثيرات مهمي بر منافع ايران در اين حوزه برجاي مي‌گذارد.

Revolution in Kyrgyzstan Republic and fall of the government raised from the color revolution has been drawn attentions to the Central Asia and Caucasus regions (Central Eurasia) again. Apart from the root and internal effects, the development can be examined- that has direct feedback on the prevailing balance of power in Central Eurasia and adds to the volatility and fluidity of the system- by a prevailing systematic developments framework in these regions. Recent developments in Central Eurasia region is initiated from continuing erosion of western actorsʹ situation and increasing traditional and regional actorsʹ roles and influences of this region which in turn impacted greatly on Iranian interests in the region.