بررسي و مقايسه سياست‌هاي حمايتي تجاري ايران با كشورهاي عمده طرف تجاري

The Study of Iranian Trade Protective Policy and its Comparison with Main Trade Partners

بخش عمده سياست‌هاي حمايتي در دنياي امروز با پيوستن به سازمان جهاني تجارت، چارچوب‌هاي تعريف شده و محدودي پيدا كرده است آنچه در اين سازمان به‌عنوان محور اصلي سياست‌هاي حمايتي توجه شده، سياست‌هاي تعرفه‌اي است. بايد توجه داشت عدم بررسي دقيق تاثيرات تعرفه بر متغيرهاي اقتصادي و شناسايي نكردن عوامل موثر بر اجراي بهينه نظام تعرفه‌ها به يك نظام تعرفه متزلزل و بي‌ثبات منجر مي‌شود. در چنين نظامي گاهي به‌دليل اهميت يافتن يك هدف اقتصادي يا تغيير مسيولان اقتصادي كشور، تعرفه‌ها دچار نوسانات پيش‌بيني نشده‌اي مي‌گردند و اين نوسانات به توليد ملي و در نتيجه اشتغال، رفاه و قدرت اقتصادي كشور لطمه زيادي مي‌زند. شايد بتوان يكي از دلايل اصلي بي‌ثباتي نرخ‌هاي تعرفه‌ در كشور را عدم تبيين اولويت‌هاي صنعتي كشور برشمرد كه با وجود تلاش‌هاي پراكنده‌اي كه در اين خصوص صورت گرفته تاكنون وفاق ملي در مورد آن شكل نگرفته است. در اين مقاله با بررسي جايگاه سياست‌هاي حمايتي در ادبيات اقتصادي و مرور روش‌هاي سنجش حمايت، به‌طور خاص به بحث سياست‌هاي حمايتي تجاري و سياست‌هاي حمايتي مورد تاييد سازمان جهاني تجارت و حمايت‌هاي ممنوع اشاره و مشكلات اساسي سياست حمايتي تجاري كشور بيان مي‌شود.

Today, most of protective policies would be limited and defined under certain framework as a country join to WTO. Under WTO regulation, tariff is the most principal accepted tools of protection. Ignorance of the necessity to have a detailed and comprehensive study about an optimum tariff regime and its effects on economic variables will incur to unstable and unpredictable tariff regime, which in turn, incur to economic instability (national production, employment, and economic instability). One of the main reasons of tariff fluctuations in Iran is the lack of national agreement on industrial policy and preferences. In this article, we study the role of protective policies in economics literature and the ways they are calculated; then we, specifically, refer to protective trade policies (both accepted and prohibited under WTO agreements). Reviewing the history of tariff and non-tariff policies of Iran and comparing tariff regime of this country with those of its main trade partners, we conclude the main problems and challenges of its trade protective policy.