تنوع زيستي سوسك‏هاي خانواده‏ي Carabidae در بوم‏سامانه‏‏هاي باغي شهرستان آزادشهر، استان گلستان

Biodiversity of the ground beetles (Coleoptera: Carabidae) in orchard ecosystems of Azadshahr region, Golestan province, Iran

سوسك‏هاي خانواده‏ي Carabidae يكي از فراوان‏ترين و متنوع‏ترين گروه‏هاي شكارگر عمومي‏خوار در بوم‏سامانه‏هاي كشاورزي به‌شمار مي‏روند و در نگه داشتن جمعيت آفات زير آستانه‏ي اقتصادي نقش مهمي را ايفا مي‏كنند. در اين بررسي كه طي سال‏هاي 1388 و 1389 در شهرستان آزادشهر واقع در شرق استان گلستان انجام گرفت، با استفاده از تله‏هاي گودالي، از جوامع سوسك‌هاي اين خانواده در باغ‏هاي زيتون، هلو و مخلوط هلو- ‌زيتون نمونه‏برداري و با استفاده از شاخص‏هاي Shannon-Weaver و Margalef، تنوع زيستي آن‏ها برآورد گرديد. سوسك‏هاي اين خانواده در باغ‏هاي منطقه از غناي گونه‏اي بالايي برخوردار بودند و تعداد 31، 19 و 12 گونه به‌ترتيب از باغ‏هاي مخلوط هلو- ‌زيتون، هلو و زيتون جمع‏آوري و شناسايي شدند. گونه‏هاي غالب در اين بوم‏سامانه‏ها به‌ترتيب عبارت بودند از Harpalus rufipes (De Geer)، H. rufipes وCalathus peltatus Kolenati . مقادير شاخص تنوع Shannon در اين سه بوم‏سامانه به‌ترتيب 18/0 ± 59/1، 21/0 ± 52/1 و 23/0 ± 57/1 و ضريب يكنواختي Brillouin در آن‏ها به‌ترتيب 04/0 ± 46/0، 07/0 ± 51/0 و 13/0 ± 65/0 محاسبه شدند. بين مقادير شاخص‏هاي تنوع در باغ‏هاي مطالعه شده تفاوت معني‏داري مشاهده نشد، ولي يكنواختي فراواني سوسك‏هاي Carabidae در باغ‏هاي زيتون از باغ‏هاي ديگر به‌طور معني‏داري بزرگ‏‏تر بود. هم‏چنين، تنوع زيستي اين سوسك‏ها در حاشيه‏‏هاي باغ‏هاي مطالعه شده از بخش‏هاي مركزي آن‏ها به‌طور معني‏داري بيش‏تر بود. با توجه به تنوع بالاي سوسك‏هاي اين خانواده در باغ‏هاي منطقه، رعايت برخي از اصول بوم‏شناختي مانند عدم برداشت پوشش‏هاي گياهي در حاشيه‏ها و يا درون باغ‏ها به حفاظت و افزايش كارايي اين گروه از دشمنان طبيعي كمك خواهد نمود.

The coleopteran family Carabidae is one of the most abundant and diverse generalist predators in agroecosystems, playing an important role in maintaining pest populations below economic threshold. Using pitfall traps, carabid beetle specimens were collected from olive, peach, and mixed peach-olive orchards in Azadshahr region, east of Golestan province in 2009-2010. Two indices of Shannon-Weaver and Margalef were employed to evaluate the diversity and structure of the beetle communities. The species richness of ground beetles was 31, 19, and 12 species in mixed olive-peach, peach, and olive orchards; and the dominant species were Harpalus rufipes (De Geer), H. rufipes and Calathus peltatus Kolenati, respectively. The values of Brillouin’s index of evenness and Shannon’s index of diversity were calculated as 0.46 ± 0.04, 0.51 ± 0.07, 0.65 ± 0.13 and 1.59 ± 0.18, 1.52 ± 0.21, 1.57 ± 0.23, respectively. There was no significant difference in overall Shannon’s indices, but the evenness of ground beetles in olive orchards was significantly higher than other orchards. The community of ground beetles on orchard margins was found to be more diverse than central parts. The high diversity of ground beetles in orchards of this region underlines their role in protecting the diversity of vegetations around or within the orchards and also efficiently keeping the populations of economic orchard pests in check throughout the season.