ارزيابي روابط تجربي برآورد دبي اوج لحظه‌اي سيلاب در حوضه‌هاي آبريز غرب ايران

Evaluation of empirical relationships for estimation of instantaneous peak flow Discharge in western catchments of IRAN

يكي از پارامترهاي اساسي در طراحي پروژه‌هاي آبي، دبي اوج لحظه‌اي است. در اين تحقيق 20 فرمول تجربي برآورد دبي اوج لحظه‌اي كه در نقاط مختلف دنيا تهيه شده‌اند براي 26 عدد از ايستگاه‌هاي هيدرومتري در حوضه‌هاي آبريز غرب ايران بررسي شد. بدين منظور آمار دبي اوج لحظه‌اي در يك دوره آمار ي 42 ساله(45-1344 تا 87-1386) در اين ايستگاه‌ها استخراج گرديد. تحليل فراواني توسط 8 تابع توزيع احتمالي بر روي دبي هاي اوج لحظه‌اي صورت گرفت و بعد از آزمون‌هاي نكويي برازش دبي‌هاي اوج لحظه‌اي با دوره هاي برگشت 2، 5، 10، 25، 50، 100، 500 و 1000 ساله با استفاده از تابع توزيع لوگ پيرسون نوع3 تعيين شد. همچنين آزمون همگني حوضه‌هاي مورد مطالعه به روش دالريمپل صورت گرفت. تحليل رگرسيون خطي و غير خطي انجام و فرمول‌هاي تجربي براي منطقه واسنجي شدند و سپس بهترين فرمول پيشنهاد شد. ميانگين خطا در مدل‌هاي پيشنهادي براي دوره‌هاي برگشت 2 تا 1000 سال بين 67/21 و 67/34 درصد قرار گرفت. از مهمترين نتايج تحقيق عدم كارايي فرمول فولر در برآورد دبي اوج لحظه‌اي در حوضه‌هاي غرب كشور است

One of the most important parameters in design of hydraulic structures is the instantaneous peak discharge. In this research, 20 empirical formulas that have been developed all over the world to estimate the peak discharge are evaluated in 26 hydrologic stations of western catchments of Iran. Instantaneous peak discharge data during a 42 year period at these stations were selected. Frequency analysis was performed on these instantaneous peak discharges by eight probability distribution functions, and after the best fit test , the instantaneous peak discharges with return periods of 2, 5, 10, 25, 50, 100, 500 and 1000 year were estimated by Log Pierson type III distribution. Homogeneity test of catchments under study was also done by Dalrymple method. Linear and non-linear regression analyses were done and the empirical formulas were calibrated for the region, and then the best formula was recommended. For the recommended models, the mean error for 20 to 1000-year return periods was between 21.67% and 34.67%. Among the most important results of the study is the inaccuracy of Fuler formula in estimating the instantaneous peak discharge in western catchments of Iran.