بررسي وضعيت قارچ‌هاي ميكوريز آربوسكولار همراه جو در منطقه دامغان

Study on Status of Arbuscular Mycorrhizal Fungi Associated with Barley in Damghan Region, Iran

اين تحقيق به منظور شناسايي، بررسي فراواني جمعيت اسپوري، الگوي پراكنش، تعيين شاخص‌هاي كلنيزاسيون و تنوع مورفولوژيك گونه‌هاي قارچ‌هاي ميكوريز آربوسكولار همراه جو (Hordeum vulgare) در منطقه دامغان صورت پذيرفت. نمونه برداري در ماه‌هاي خرداد، تير و مرداد سال 1387 از مزارع جو واقع در شهرستان دامغان و حومه آن انجام شد. محل‌هاي نمونه برداري به 7 ناحيه تقسيم بندي شدند و 44 نمونه مركب خاك از اين مناطق جمع آوري گرديد. اسپور قارچ‌هاي ميكوريز آربوسكولار در تمام نمونه‌هاي جمع آوري شده از مزارع جو در منطقه دامغان يافت شدند. جمعيت اسپورها صرف نظر از گونه قارچي بين 72 تا 840 عدد در 35 گرم خاك خشك تخمين زده شد. بيشترين ميانگين جمعيت اسپوري مربوط به حومه جنوبي شهرستان دامغان با ميانگين 73/349 اسپور بود و پس از آن به ترتيب، حومه‌هاي شمالي، جنوب شرقي، شمال شرقي، غربي، شرقي و شمال غربي قرار داشتند. فراواني ميكوريزايي (%F) در تمامي مناطق نمونه برداري به استثنا منطقه 3 (5/97 درصد)، 100 درصد تعيين گرديد. ميزان تراكم ميكوريزايي (%M) از 06/24 درصد در منطقه 7 تا 2/69 درصد در منطقه 5 متغير بود. غناي گونه‌اي قارچ‌هاي ميكوريز آربوسكولار، 7 گونه در منطقه 5 و 12 گونه در منطقه 6 ارزيابي شد. در اين مطالعه، 16 گونه قارچ ميكوريز آربوسكولار در ريزوسفر جو منطقه دامغان مورد شناسايي قرار گرفت كه 13 گونه به جنس Glomus تعلق داشتند و در هر يك از جنس‌هاي Acaulospora، Pacispora و Scutellospora تنها يك گونه تشخيص داده شد. در اين بررسي، جنس Glomus به عنوان جنس غالب قارچ‌هاي ميكوريز آربوسكولار در منطقه دامغان معرفي گرديد. دو گونه G. corymbiforme و G. trimurales براي نخستين بار از فلور قارچي ايران گزارش شدند. بيشترين فراواني نسبي مربوط به گونه G. intraradices (66/12 درصد) و كم‌ترين فراواني نيز در گونه P. scintillans (99/1 درصد) مشاهده شد.

This study was carried out in order to identification, spore population abundance, diversity pattern, determination of colonization index as well as arbuscular mycorrhizal fungal species morphological diversity in barley (Hordeum vulgare) rhizosphere in Damghan region. Sampling was done in May, June and July of 2009 from different barley fields in Damghan region. Sampling areas were classified to 7 parts and 44 composite soil samples collected. Spores of arbuscular mycorrhizal fungi were observed in all of collected soil samples. The spores population was 72-840 spors per 35g dry soil. The most average number of spores belonged to southern parts of Damghan (349.73 spores) followed by Northern, South east, North east, Western, Eastern and North west parts, respectively. Mycorrhizal frequency (F%) was 100% in all sampling areas except of region 3 (97.5%). On the other hand, Mycorrhizal intensity (M%) was varied from 24.06% in region 7 up to 69.2% in region 5. Species richness was also 7 species in region 5 and 12 species in region 6. In this study 16 fungal species were identified in barley rhizosphere from Damghan region which 13 species of them belonged to Glomus genus and only 1 species was identified in each genus including Acaulospora, Pacispora and Scutellospora. The Glomus was the prevalent genus in Barley rhizosphere in Damghan region. G. corymbiforme and G. trimurales were reported for the first time in Iran. The most and least relative abundances were observed on G. intraradices (12.66%) and Pacispora scintillans (1.99%), respectively.