«شفاعت» در اسلام

Intercession in Islam

مقاله حاضر مساله «شفاعت» در اسلام را مورد بررسي قرار داده است. نتيجه بررسي نشان مي دهد كه شفاعتِ گناهكاران و رفع عِقاب از آنان از تعاليم قرآن واصول مسلّم اسلام است. آيات كريمه و روايات معصومين (ع) با تعابيرگوناگون بر آن مُهر تاكيد زده است. از اين روي، سَلَف صالح، چه در حيات پيامبر خدا(ص) يا بعد از رحلت آن حضرت، از رسول خدا(ص) شفاعت خواسته اند و اين روش به عنوان يك سيره اسلامي در ميان مسلمانان تا به امروز ادامه يافته است و در طول تاريخ از صدر اسلام تا كنون دانشمندان اسلامي نيز بر اين باورصحّه گذاشته اند و گفته اندكه در قيامت گروه‌هاي خاصّي، بويژه رسول خدا(ص)، با شفاعت خود بسياري از گناهكاران را از آتش جهنّم نجات خواهند داد. بر پايه بررسي اين مقاله، حقيقت شفاعت در قيامت اين است كه خداوند مهربان و صاحب رحمت واسعه آن را وسيله ايقرار داده است تا رحمت واسعه الهي بر بندگان معصيت كاري كه بدون توبه از دنيا رفته اند، شامل شود. به تعبير ديگر، همان طور كه خداي مهربان توبه و استغفار وامثال آنها را وسيله اي بر عفو گنه كاران در دنيا قرار داده است، شفاعت را نيز وسيله اي براي عفو معصيت كاران در آخرت قرار داده است. بنابراين، اوّلاً شفاعت در قيامت همانند پارتي بازي در دنيا نمي‌باشد. البتّه نه تنها از اين جهت كه درقيامت رابطه‌ها قطع مي‌شود و زندگي در آنجا فردي است، بلكه از اين جهت كه شمول شفاعت برفردي در صورتي ممكن است كه بين وي و شفاعت كننده رابطه اي باشد واين مستلزم آن است كه چنين فردي از دنيا زمينه شمول شفاعت را فراهم كند، لذا شفاعت به كفّار و برخي از افرادي كه با شفاعت كننده رابطه نداشته اند، شامل نمي‌شود، به اصطلاح قرآن كريم«فَمَاتَنفَعُهُمْ شَفَاعَهُ الشَّافِعِينَ» و اين از آثار تربيتي شفاعت در دنيا است.ثانياً فردي كه از شفيع شفاعت مي‌خواهد، هرگز وي را مهربان تر از خداي متعال نمي‌داند، بلكه مي‌خواهد وسيله عفو گناه كه آن را خداي مهربان براي نجات بندگان خود قرار داده، فراهم نمايد.

The present article seeks to study intercession in Islam. The results demonstrated that intercession for the sinners and elimination of their punishment are integral to the Qur’an and Islam. The Qur’anic verses and the sayings of Prophet Muhammad (PBUH) and his infallible household (AS) all support the above claim. Therefore, the true followers of the Holy Prophet of Islam (PBUH) have repeatedly sought his intercession and set a precedent followed by other Muslims. Since the dawn of Islam, Muslim scholars have confirmed that in the Day of Judgment, some people, in particular the Holy Prophet of Islam (PBUH) will save many sinners from the fires of hell. According to the study, the intercession is the result of the fact that God the Merciful wishes to give the sinners a new opportunity to enjoy His infinite mercy. While repentance and recantation bring pardon and forgiveness of sin in the current world, intercession brings pardon in the world to come. Therefore, it is not equal to nepotism, for there must be a relationship between the intercessee and the intercessor. The unbelievers and those having no relation with the intercessor will, thus, be deprived of his intercession. Moreover, the intercessee never considers the intercessor kinder than God the Almighty but a means to receive His pardon.