پديد آورندگان :
عزيزي، فرحناز نويسنده كارشناس ارشد هيدروژيولوژي، گروه زمين شناسي، دانشكده علوم، دانشگاه فردوسي مشهد، مشهد،ايران , , محمدزاده، حسين نويسنده استاديار، مركز تحقيقات آبهاي زيرزميني(متآب)، دانشكده علوم، دانشگاه فردوسي مشهد، مشهد،ايران ,
كليدواژه :
آسيب پذيري آبخوان , دشت امامزاده جعفر گچساران , شاخص GWQI , شبيه DRASTIC
چكيده فارسي :
يكي از راههاي مناسب براي جلوگيري از آلودگي آبهاي زيرزميني، شناسايي مناطق آسيب‌پذير آبخوان به آلودگي، و بررسي تغييرات مكاني كيفيت آبهاي زيرزميني به منظور مديريت بهره برداري از منابع آب و كاربري اراضي مي باشد. در اين تحقيق، براي نخستين بار نقشه ي پهنه بندي آسيب‌پذيري آبخوان دشت امامزاده جعفر گچساران, واقع در استان كهگيلويه و بويراحمد، با كاربري شبيه DRASTIC تهيه شده است. بررسي عوامل آب و زمين شناسي موثّر بر آسيب‌پذيري آبخوان و نتايج حاصل از تحليل حساسيت شبيه با روشهاي حذف فراسنج و تك فراسنجي، نشان مي‌دهند كه محيط غيراشباع آبخوان بيشترين تاثير را بر شاخص آسيب‌پذيري دارا مي‌باشد. براساس نتايج حاصل از شبيه DRASTIC، 2/4، 2/56 و 0/37 درصد از آبخوان امامزاده جعفر به ترتيب داراي آسيب‌پذيري بالا، متوسط و كم بوده، و آسيب پذيري 6/2 درصد از منطقه قابل اغماض است. از آن جا كه منطقه‌ي با آسيب‌پذيري بالا در سراب جريان آبهاي زيرزميني قرار دارد، در صورت ورود هر نوع آلودگي به اين بخش از آبخوان، احتمال پخش آن در كل آبخوان وجود دارد. همچنين، نقشه ي پهنه بندي كيفي آب از نظر شرب، تهيه شده بر اساس شاخص GWQI، و مقايسه آن با نتايج روش شولر، نشان مي‌دهد كه حدود 6/1، 4/83 و 1/12 درصد از آبهاي زيرزميني دشت امامزاده جعفر به ترتيب داراي كيفيتي عالي، خوب و بد مي‌باشند. بطور كلي، آب‌زيرزميني در اكثر نقاط دشت داراي كيفيتي عالي و خوب، و فقط در بخشهاي شمال غربي آن، به دليل عبور آب از لايه‌هاي تبخيري سازند گچساران، داراي كيفيت بد تا خيلي بد مي باشد.
چكيده لاتين :
One of the best ways, to prevent groundwater resources from contamination, is identifying the aquifer vulnerability areas, and monitoring groundwater quality spatial variations to manage the groundwater exploitation and the land usage. In this research, for the first time, the aquifer vulnerability map of Gachsaran Emamzadeh Jaafar, located in South of Kohgiloyeh and Boyrahmad province, is evaluated using DRASTIC model. Investigating of hydro geological parameters impact on aquifer vulnerability, and the results of sensitivity analysis, using both the map removal and single parameter methods, indicate that the zone (I) has the most significant impact on the vulnerability index. Based on the DRASTIC results, about 4.2, 56.2 and 37.0 % of Emamzadeh Jaafar aquifer have high, moderate, and low vulnerability, respectively, and the vulnerability of 2.6% of the areas is negligible. Since the high vulnerability areas is covered upstream of the aquifer, entrance of any contaminants can be distributed in groundwater flow direction.
In addition, the potable groundwater variations map, prepared based on GWQI index, and the result from its comparing with the Schaller diagram, shows that 1.6, 83.4 and 12.1 percentages of groundwater resources in Emamzadeh Jaafar aquifer have excellent, good and bad quality. In general, the groundwater quality of most area is good, except in North West part of the aquifer, which has poor groundwater quality due to flowing through the evaporated Gachsaran formation.
