مديريت آبياري گندم با استفاده از آب شور در اراضي جنوبي استان خوزستان

Wheat Irrigation Management Using Saline Water in Southern Parts of Khuzestan Province

از ويژگي هاي مهم اراضي جنوبي دشت خوزستان، سطح ايستابي بالا، عدم وجود زهكشي كافي، بافت سنگين خاك و درجه حرارت و تبخير بالا مي باشد. بي شك، دور و عمق آبياري در اراضي با زهكش ضعيف با اراضي بدون مشكل (با شرايط زهكشي مناسب) يكسان نخواهد بود. از ديگر مسايل اين گونه اراضي، وجود آب آبياري با كيفيت نامطلوب (اغلب شور) مي باشد. واضح است كه در شرايط سطح ايستابي بالا و همچنين شوري آب آبياري، براي جلوگيري از كاهش شديد عملكرد محصول، مديريت ويژه آبياري لازم است. بنابراين، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح آماري بلوك هاي كامل تصادفي در ايستگاه تحقيقاتي شاوور (در مزرعه اي با زهكشي ضعيف) اجرا شد. تيمار اول دور آبياري شامل سه سطح، 70 درصد آب قابل دسترس گياه در خاك (يا 30 درصد كاهش رطوبت از حد ظرفيت زراعي)، 50 درصد و 30 درصد آب قابل دسترس گياه (يا به ترتيب 50 درصد و 70 درصد كاهش رطوبت از حد ظرفيت زراعي) بود. فاكتور دوم ميزان شوري آب آبياري بود كه شامل كمتر از دو دسي زيمنس برمتر (رودخانه كرخه) ، سه تا پنج (زهكش اصلي ايستگاه) و شش تا هشت دسي زيمنس برمتر (منبع آب شور) است. نتايج نشان داد آبياري با آب شور حداكثر پنج دسي زيمنس بر متر و با دور آبياري 30 درصدآب قابل دسترس گياه، كاهش معني دار در عملكرد مشاهده شد. ليكن، آبياري با آب شورتر (شش تا هشت دسي زيمنس برمتر) كاهش معني دار در عملكرد دانه ايجاد نمود (در تمام دورهاي آبياري).

Basically, sever ecological features of Khuzestan Plain such as soil salinity, saline water resources, shallow watertable, heavy clay soils, poor drainage and high temperature as well as significant evaporation rates intensify reductions in crop yield, spacially in cases of inappropriate irrigation regime. Besides, saline water is utilized to irrigate crops as an inevitable alternative of scarcely available fresh water resources. In order to cope with drought and salt stresses, an experiment was carried out to investigate the effects of soil salinity on grain yield of spring wheat (Triticum aestivum L.) at three irrigation frequencies, with 30%, 50% and 70% plant available water (PAW), and at three salinity levels of irrigation water (?2, 3-5, and 6-8 dS.m-1), during 2006-09. Based on the results, electrical conductivity of 5 dS.m-1 could be preferentially recommended for irrigating wheat at studied intervals providing 30% PAW without any significant yield loss under the experimental conditions. Irrigation water with electrical conductivity of 6-8 dS.m-1 substantially reduced the grain yield at all irrigation intervals.