موانع تاريخي رشد مديريت شهري در دوره اول مشروطه؛ تجربه انجمن‌هاي بلدي

The Historical Obstacles of the Development of Urban Management in the First Constitutional Period; the Experience of City Societies

جنبش مشروطه ايران علاوه‌ بر اين‌كه از نظر فكري و سياسي نقطه عطفي در تاريخ معاصر ايران بود، از ديدگاه اجتماعي نيز فصلي نو در باب مناسبات زندگي اقشار شهرنشين به‌همراه آورد. مهم‌تر‌‌ين تجلي‌‌گاه اين موضوع شكل‌‌گيري انجمن‌هاي بلديه و ادارات بلدي بود كه مقدمه‌‌اي بر شكل‌‌گيري شهرداري‌هاي جديد به‌شمار مي‌‌آمد. انجمن‌هاي بلدي گام‌هاي نخست مديريت گروهي شهر بودند و از مصاديق مشاركت جمعي توده‌‌هاي مردم در برقراري نظم و اداره شهر به‌شمار مي‌آمدند؛ اما اين تجربه به ‌علل فراوان با بن‌بست مواجه شد و انجمن‌ها و ادارات مزبور كارايي و توانايي خود براي مديريت شهري را ازدست دادند. پرسش اصلي مقاله حاضر اين است كه علت عمده ناكارامدي نظام مديريت شهري در دوره مشروطه اول چه بود. براي پاسخ به اين پرسش از روش توصيفي ـ تحليلي استفاده شده است و نتيجه تحقيق اين است كه نبود اخلاقيات لازم براي زندگي اجتماعي از مهم‌تر‌‌ين موانع شكل‌گيري ساختارهاي نوي مديريت شهري بوده است.

Iran’s constitutional movement from the intellectual and political view is a turning point in history of Iran, and also is a new age from the social point of view. The most important manifestation of this fact is the formation of city societies and administrative institutions that is the beginning of new municipalities. City societies were a beginning of the first steps toward collective management of city and people’s participation in urban management. But this experience faced with some problems and these new institutions failed to work effectively. The main question of present article is what the causes of this inefficiency were. To answer this question we use the descriptive-analytic method and concluded that the absence of needed morality of social life is an important cause of that problem.