تغييرات مكاني قطر درختان بنه (Pistacia atlantica Desf.) در ناحيه زاگرس

Spatial variations of diameter of Pistacia atlantica (Desf.) trees in Zagros area (Case Study: Pirkashan, Kermanshah

به‌منظور شناسايي بهتر ساختار توده‌هاي بنه در جنگل‌هاي زاگرس، ساختار مكاني براي متغير قطر با استفاده از روش آمار مكاي در يك توده خالص بنه (Pistacia atlantica) بررسي شد. براي اين منظور مختصات دقيق تمام درختان موجود در توده تعيين و قطر برابر سينه آن‌ها اندازه‌گيري شد. نتايج به‌دست آمده از بررسي فراواني طبقات قطري نشان داد كه بيش از 90 درصد درختان در طبقات قطري 80-25 سانتي‌متر قرار گرفته‌اند. همچنين به‌دليل استقرار نداشتن زادآوري در دهه‌هاي پيشين درختان با قطر كم‌تر از 16 سانتي‌متر در توده ديده نشد. براي بررسي ساختار مكاني با توجه به مشاهده نشدن علايم ناهم‌سان‌گردي از واريوگرام چندجهته استفاده شد. سپس واريوگرام تجربي به‌دست آمده با استفاده از مدل نمايي برازش داده و برآوردها با روش كريجينگ معمولي انجام شد. الگوي پراكنش درختان نيز با استفاده از روش K رايپلي محاسبه شد. نتايج استفاده از آمار مكاني نشان داد كه متغير قطر برابر سينه درختان در اين توده با طول گام 15 متر و دامنه موثر 2/85 متر داراي ساختار مكاني متوسطي (62 درصد) است. الگوي پراكنش كپه‌اي درختان نيز تاييدكننده وجود همبستگي مكاني مثبت بين درختان بود. وجود ساختار مكاني به‌دليل دو عامل نوع بستر بذر و استقرار نداشتن زادآوري است. به‌طوري از يك طرف درختان با قطر كم‌تر از طبقه قطري 15 سانتي‌متري ديده نمي‌شد و از طرف ديگر درختان با قطر كم‌تر از 40 سانتي‌متر فقط در مناطق سنگي ديده مي‌شدند.

In order to better identify the structure of Pistacia atlantica stands in Zagros forests, diameter structure was analyzed using geostatistics technique in a pure stand of Pistacia atlantica. For this purpose all the trees in the stand were mapped and their stem diameters were measured at breast height. Diameter distribution showed that more than 90% of trees belong to diameter classes 25 to 80 cm. Furthermore, no tree was observed with the DBH < 16 cm because of unsuccessful establishment of regeneration during the last decades. An omnidirectional variogram was used to variography because of the no sign of anisotropy. An exponential model was fitted to the experimental variogram and then estimations were mad using ordinary kriging. Ripley’s K function was used to survey trees spatial pattern. Results indicated an average spatial structure for DBH in this stand with lag distance 15 m and effective range 85.2 m. The spatial pattern of trees was aggregated confirming the positive correlation between trees. It implied that unsuccessful establishment of regeneration and the quality of seedbed resulted in the existing of this spatial structure. Because on one hand there was no tree with DBH < 16 cm and on the other hand trees with DBH < 40 cm were just observed in rocky places between stones.