بررسي برخي ويژگي‌هاي كمي و كيفي توده ارس (Juniprus excelsa) امين‌آباد فيروزكوه

Investigation on some quantitative and qualitativecharacteristics of Juniper stands in Aminabad of Firouzkoh

به‌منظور بررسي وضعيت كمي و كيفي جنگل‌هاي ارس، توده جنگلي ارس امين‌آباد فيروزكوه به وسعت 613 هكتار انتخاب شد. در اين پژوهش قبل از نمونه‌برداري از روش مونه‌بندي استفاده گرديد، به اين ترتيب نقشه‌هاي طبقات شيب، جهت‌هاي اصلي جغرافيايي و واحدهاي زمين‌شناسي براي منطقه بالا در محيط GIS تهيه گرديد. با تلفيق نقشه طبقات شيب و جهت‌ها، نقشه واحدهاي شكل زمين تهيه و با روي‌هم‌گذاري نقشه واحدهاي زمين‌شناسي برروي نقشه واحدهاي شكل زمين، نقشه واحدهاي همگن منطقه به‌دست آمد. سپس به‌طور تصادفي در اين منطقه 42 واحد براي آماربرداري انتخاب و در هر واحد به‌طور تصادفي يك مركز خوشه تعيين گرديد. پس از بازديد ميداني مشخص گرديد كه تنها 20 نقطه از اين نقاط داراي پوشش درختي بوده و بقيه بدون پوشش مي‌باشند، در نتيجه نقاط تصادفي داراي پوشش به‌عنوان مركز خوشه انتخاب و 4 نقطه ديگر در اطراف، در جهت‌هاي اصلي و به فاصله 50 متري از مركز خوشه به‌عنوان مركز پلات در نظر گرفته شد و در هر يك از اين خوشه‌ها 5 قطعه نمونه 10 آري پياده گرديد. در هر قطعه نمونه، مشخصه‌هاي ارتفاع درخت، قطر برابر سينه، دانه‌زاد يا شاخه‌زاد بودن، جنسيت، سطح تاج پوشش، درصد شيب و جهت شيب اندازه‌گيري و برداشت گرديد. مقادير اين مشخصه‌ها در هر خوشه محاسبه گرديد. آناليز تفاوت آماري بين خوشه‌ها از نظر هر يك از مشخصه‌هاي كمي و كيفي با ANOVA بررسي گرديد. نتايج بررسي‌هاي به‌عمل آمده نشان مي‌دهد، رويشگاه مورد بررسي از نظر پراكنش درختان در طبقات قطري داراي ساختار هم‌سال نامنظم با چولگي به چپ مي‌باشد، ضمن اين‌كه در طبقه قطري 30 سانتي‌متر با كاهش محسوسي در تعداد درختان مواجه مي‌گردد كه با توجه به نزديكي رويشگاه به روستا و مناسب بودن اين طبقه قطري جهت برداشت، مي‌توان علت را در دخالت‌هاي انساني جستجو كرد. ميانگين، بيشينه و كمينه تعداد درخت مشاهد شده در هر قطعه نمونه بر حسب هكتار به‌ترتيب برابر با 5/31، 170 و صفر بوده است. اين آماره‌ها براي متغير سطح تاج پوشش در هكتار به‌ترتيب 750، 2470 و صفر مترمربع بوده است. ميانگين، حداكثر و حداقل ارتفاع درختان به‌ترتيب برابر با 9/4، 10 و 2 متر بوده است. بالاترين قطر برابر سينه مشاهد شده 62 سانتي‌متر بوده است. از نظر كيفي، درصد درختان دانه‌زاد در كل توده بيش از درختان شاخه‌زاد بوده و در بين پايه‌هاي نر، ماده و نرماده، پايه ماده بيش از ساير پايه‌ها مشاهده گرديد.

In order to investigate on qualitative and quantities characteristics of Juniper stands, a 613 ha case study area was chosen in the Aminabad of Firouzkoh. In this study, the stratified sampling method was used and the study area was stratified to homogenous regions based on slope, aspect and geological unites in GIS environment. By combining the slope and aspect maps, we made the landform unit map. Landform unit map and geology map were then overlaid to produce the homogenous unit map. Then 42 units randomly selected for forest inventory and in each unit randomly one point specified as centre of cluster. After visiting the study area, the Juniper coverage were observed only in 20 clusters and others clusters were bare and without Juniper coverage. In conclusion, in the 20 clusters containing the Juniper trees, center and other 4 points around them in main geographical aspect in distance about 50 meters from centre of cluster have considered as plot with 1000 m2 area. In each plot, tree height, diameter at breast height, coppice or seeding crop, sexuality, crown canopy area, slope percentage and geographical aspect were measured and computed for each cluster in terms of hectare. Relation analysis by ANOVA test was used for differentiation test between clusters based on qualitative and quantities characteristics of Juniper stands. The results shown that in the study area the juniper stands are as irregular even aged stands with the left skew ness in point of distribution of trees in diameter class. Results showed an intense decreasing in 30 cm diameter class regenerations due to human activities and close to road and village of Aminabad. In addition, result of canopy cover density in the study area showed that the Juniper stand of Aminabad is thinner in comparison with other studied Juniper stands. The mean, maximum and minimum of tree density in each plot was 31.5, 170 and 0 in hectare respectively. The mean, maximum and minimum tree height in the study area was computed 4.9, 10 and 2 meter, respectively. The maximum measured DBH of juniper trees was 62 centimeters. Also the mean, maximum and minimum canopy cover of study were 750, 2470 and 0 m2, respectively. According to qualification, the percent of seeding crop trees in the whole stand is more than coppice trees and between male, female and ambisexual, we can see females are more than the other kinds.