بررسي و تحليل تنوع در بازارهاي هدف صادراتي ايران

Investigating and Analysis of Diversity in Target Export Markets of Iran

چكيده سياست‌هاي مناسب صادراتي، رقابت‌پذيري صادراتي را، هم در ايجاد بازارهاي غيرسنتي و هم در بهبود تنوع محصولات صادراتي تقويت مي‌كند. طبق تعريف، تنوع صادراتي تغيير در تركيب كالاها و بازارهاي هدف يك كشور را در بر مي‌گيرد و به طور مستقيم به ساختار اقتصادي و چگونگي تغييرات در فرايند توسعه مربوط مي‌شود. براي سنجش ميزان تنوع ميان كالاها و بازارهاي هدف صادراتي يك كشور مي‌توان از شاخص‌هاي مختلفي استفاده كرد. در اين مقاله، سعي شده ضمن اشاره به موضوع تنوع صادراتي، ميزان آن با استفاده از روش‌هاي تابع توزيع تجمعي و نيز روش ميانگين تابع مذكور براي بازارهاي هدف صادراتي ايران، طي دوره‌هاي مختلف به تفكيك سال‌هاي برنامه‌هاي توسعه پس از انقلاب، و همچنين به صورت كلي براي سال‌هاي 88-1368 بررسي گردد. نتايج، مويّد آن است كه برخي از كشورهايي كه در سال‌هاي اوليه دوره‌هاي مورد بررسي، جز مهم‌ترين بازارهاي صادراتي ايران بوده و از تنوع صادراتي نسبتا بالايي برخوردار بوده‌اند، در سال‌هاي پاياني برنامه‌هاي توسعه، از تنوع صادراتي افقي برخوردار مي‌گردند. حال آنكه كشورهايي كه در سال هاي اوليه دوره‌هاي مورد بررسي، در جرگه بازارهاي صادراتي ايران نبوده و يا سهم آنها از كل صادرات غيرنفتي كشور بسيار ناچيز بوده است، در سال هاي پاياني برنامه‌هاي توسعه، داراي تنوع صادراتي عمودي هستند. كليد واژه ها: تنوع صادراتي،كالاهاي صادراتي، بازارهاي هدف،كشورهاي هدف. طبقه بندي JEL: F10,F13,F14

Abstract Appropriate export policies reinforce export competitiveness in both non-traditional markets and export products diversity. Diversity of export includes markets change in the composition of a target country and encompasses directly to changes in economic structure in the development process. For assessing the diversity among the target markets and exported goods a variety of indicators can be used. Therefore, this paper was alluding to the issue of diversity export using the cumulative distribution function and mean way above target export markets for various periods of separation during the development years after the Revolution, as well as a general review from the year 1368 to 88. Results confirm that countries that were among the most important during the early years of investigation and enjoyed high diversity, had a horizontal export diversity during the ending years. However countries which were not among Iranʹs export market or their share of total export was small during the early stages of investigation, enjoyed a vertical diversity of export during the ending years of development. Keywords: diversity export, export goods, target markets, target countries. JEL:F10,F13,F14