بررسي تحولات اشتغال و آينده نگري آن در مادر شهرهاي مشهد و اصفهان (دهه 1385 - 1375)

Analysis of Employment Changes and Its Future in Mashhad and Isfahan Metropolises (1375 to 1385 )

چكيده اين مطالعه، با به‌كارگيري آمار سرشماري‌هاي نفوس و مسكن و مدل تغيير سهم، به بررسي وضع فعاليت و تعيين وضعيت گروه هاي عمده فعاليت در دو استان خراسان رضوي و اصفهان و دو مادر شهر مشهد و اصفهان در طي دوره زماني 1385 - 1375 مي‌پردازد. هدف از اين پژوهش، كه با روش "توصيفي - تحليلي" انجام گرفته، تجزيه و تحليل ساختار اشتغال هر يك از استان‌ها و مادرشهرهاي مورد مطالعه به صورت مقايسه هر بخش اقتصادي با سطح مرجع (كل اشتغال كشور) و هم‌چنين هر بخش اقتصادي با همان بخش اقتصادي در سطح ملي است، تا مزيت نسبي و قدرت رقابتي هر يك از بخش‌هاي فعاليت مشخص شود. در نهايت، پيش بيني ساختار آتي گروه‌هاي شغلي در سال 1395 ارايه مي‌گردد. نتايج حاكي از آن است كه از 16 گروه عمده فعاليت، در استان‌هاي خراسان رضوي و اصفهان و نقاط شهري شهرستان‌هاي مشهد و اصفهان به ترتيب 1، 3، 6 و 7 گروه فعاليت داراي ضرايب رشد مثبت ملي (ضريب B ) و محلي (ضريب C ) هستند. اين گروه‌ها مي‌توانند رشد بالقوه‌اي براي اقتصاد منطقه بوده و اصطلاحاً برنده اقتصادي مي‌باشند. همچنين بازنده‌هاي اقتصادي شامل هفت بخش در استان خراسان رضوي، پنج بخش در استان اصفهان، دو بخش در نقاط شهري شهرستان مشهد و يك بخش در مادرشهر اصفهان است. اين بخش‌ها داراي ضريب B (اثر تركيب بخشي) و ضريب C (اثر رقابتي) منفي هستند و به زودي سهم خود را از اشتغال منطقه از دست خواهند داد. كليد واژه ها: مدل تغيير سهم، ساختار اشتغال، گروه هاي فعاليت، اقتصاد مرجع، اقتصاد محلي. طبقه بندي JEL : O11, O21, J21

Abstract It aims at analyzing the occupational structure of the states and metropolises understudy through a descriptive-analytic approach by comparing each economical section with reference level (entire country occupation) and also each economical section with its counterpart in national scope to determine the relative superiority and competitive power of each section. Finally, a prediction of the future structure of the occupational groups in 1395 would be presented. This study, with the application of census statistics and shift-share model, investigates the activity situation and determines the main activity groups in Khorasan Razavi and Isfahan states and two metropolises of Mashhad and Isfahan during the period of 1375 to 1385. The results indicate that from 16 main activity groups in states of Khorasan Razavi and Isfahan and urban areas of Mashhad and Isfahan, 1, 3, 6, 7 groups have a national (coefficient B) and local (coefficient C) positive growth coefficient respectively. These groups, possessing a potential economic growth for the region, are called economic winners. Nevertheless, there are also the economic losers including seven sections in Khorasan Razavi, five sections in Isfahan, two sections in urban area of Mashhad and one section in Isfahan metropolis. These areas have the negative coefficient B (combined part effect) and negative coefficient C (competitive effect) and will soon lose their part in the region occupation. Keywords: shift-share model, occupational structure, activity groups, reference economy, local economy. JEL: O11, O21, J21