بررسي مفهوم مرگ و زندگي در رمان سووشون بر پايه نشانه‌شناسي رنگ سياه

Concepts of Life and Death in Suvashun based on the Semiotics of Black

عنصر رنگ با مقوله هنر، نقاشي، و ادبيات پيوند تنگاتنگي دارد. ازطريق رنگ‌ها، مي‌توان بسياري از راز و رمزها و اوضاع اجتماعي عصر نويسنده را كشف كرد. رنگ‌ها در شيوه زندگي، نگرش‌ها، و حالات روحي ما تاثير فراواني دارند و در آيين ملت‌ها از جايگاه نماديني برخوردارند. در ادبيات نيز رنگ‌ها احساسات و نشانه‌هاي گوناگوني را القا مي‌كنند. رمان سووشون در ادبيات داستاني ايران از جايگاه خاصي برخوردار است. سووشون نمايان‌گر اوضاع سياسي، اجتماعي، و اخلاقي ايرانيان، به‌ويژه مردم شيراز، در جنگ جهاني دوم است. درحقيقت، اين رمان از نمونه‌هاي بسيار ارزشمند ادبيات پسااستعماري در ايران است و دنباله واقعي ادبيات عصر بيداري است. ادبيات بيداري در مرحله اول (عصر مشروطه) به ‌مبارزه با استبداد داخلي پرداخت و در مرحله دوم به مبارزه با استعمار خارجي توجه نشان داد. عنصر رنگ در لايه‌هاي مختلف اثر باصراحت و تلويح نقش‌هاي گوناگوني ايفا مي‌كند. دقت در نوع كاربرد رنگ‌ها و هم‌چنين معناي قراردادي آن‌ها مي‌تواند مخاطب را در شناخت بيش‌تر اثر، سنت‌ها، و انديشه‌هاي حاكم بر ذهن و زبان نويسنده و اجتماع وي ياري كند. دانشور همواره سعي كرده است خود را در برابر تحولات اجتماعي اميدوار نشان دهد و حتي در آخرين سطور رمان سووشون، به كمك نمادها، آشكارا اين آرزوي خود را بيان مي‌كند. برخلاف اين تصور نويسنده، كاربرد گسترده رنگ سياه، كه بيش‌تر القاكننده مرگ و عزاداري است، نشان مي‌دهد كه در لايه‌هاي پنهان ذهن نويسنده خوش‌بيني چنداني به تحولات اجتماعي وجود ندارد. به‌عبارت ديگر، نيروهايي فراتر از خواست و انديشه نويسنده بر ساختارهاي ذهن و زبان وي تسلط دارند كه كنترل محتوايي رمان را به‌دست گرفته‌اند. در مقاله حاضر، تلاش شده است اين فرضيه براساس بررسي رنگ سياه اثبات شود. در رمان سووشون، 2679 بار به عنصر رنگ (دلالت ضمني و لغوي) توجه شده است كه 14 درصد از آن مربوط به رنگ سياه و 86 درصد شامل ديگر رنگ‌هاي اصلي و فرعي است. ميزان كاربرد رنگ سياه در سووشون با 452 بار تكرار در جايگاه اول قرار دارد و اغلب بازگوكننده مفهوم نمادين مرگ و زندگي است.

Color has a close relation with art, painting and literature. Colors reveal so much about the secrets, as well as the social conditions, of authorʹs era. Colors play an important role in our attitude to existence, way of life and our psychical- spiritual moods. Then through the time they have gotten symbolic roles. They suggest a variety of emotions. Suvashun has an especial place in Persian literature. This novel explains the morality and socio- political conditions of Iranians, especially of the people of Shiraz through World War II. On this account it is a valuable post colonist novel which is the real sequence of Constitutionalism. The Persian literature of the period of Constitutionality in first step conflicted with internal despotism and secondly struggled with colonialism. Colors are present in all layers of Suvashun, explicitly or figuratively. Contemplation to how and in which situation the author uses different colors can be very useful for readers to understand the ideas dominated the authorʹs thoughts as well as her society. In spite that Daneshvar (the author of this novel) has tried to show her optimistic view to social evolution, the extensive use of the color Black which mostly suggests death and mourning, makes it clear that in contrast with her imagination, there is no optimism to social evolution. On the other hand it means that the authorʹs mind has been occupied unconsciously by some unrecognized forces. In this essay we try to prove this hypothesis. According to the results colors are (connotation and denotation) repeated about 2679 times, 14% of which belongs to black. So the color black was repeated more than other colors (452 times).