زبان هنري داستان ـ شعر در آثار بيژن نجدي

The Artistic language of Story-Poetry in the Works of Bijan Najdi

در اين جستار، ضمن بيان عوامل پديدآورنده سبك، به تحليل روش و سبك هنري، ساختار، و ويژگي‌هاي زباني آثار نويسنده معاصر، بيژن نجدي (1320- 1376)، مي‌پردازيم. نجدي با فرم و محتواي ارزشمند و آميختن شعر و داستان مبدع سبك خاصي شده است و با مهارت از عهده ظرافت‌هاي آن بر‌آمده است. استعداد كم‌نظيري در ادبيات داستاني داشته است اما با مرگ زود‌هنگام فرصتي براي خلق آثاري بيش‌تر نيافت. تحقيق و بررسي در‌ آثار نجدي و مطالعه ويژگي‌هاي زباني، بلاغي، و شاعرانگي آثار او، كه نوعي تشخص سبكي به آثار وي بخشيده است، شايد بتواند راهي براي خوانش بهتر و دقيق‌تر آثار ديگر نويسندگان امروز ايران باشد؛ زيرا ناشناخته‌ماندن نويسندگاني كه از شيوه و سبكي نو در روايت داستان‌هايشان بهره برده‌اند مطالعات ادبي را محدود مي‌كند و علاقه‌مندان را از توجه به ادبيات معاصر باز‌مي‌دارد. در اين مجال، سه اثر داستاني نجدي را با نام‌هاي يوزپلنگاني كه با من دويده‌اند، دوباره از همان خيابان‌ها، و داستان‌هاي ناتمام بررسي مي‌كنيم. بيژن نجدي با به‌كارگيري زبان شاعرانه و با دايره‌اي گسترده و بسيار سنجيده و هم‌چنين با رعايت توازن عناصر داستان به زبان شعر نزديك شده است. ازاين‌رو، داستان‌هايش را مي‌توان داستان شاعرانه ناميد. پيش از نجدي كسان ديگر در زمينه درآميختن شعر و داستان تلاش كرده‌اند، اما هيچ‌يك نتوانستند موفقيت نجدي را به‌دست آورند. نخست، به عوامل پديدآورنده سبك ادبي، چگونگي بيان در روايت داستان، و عوامل شاعرانگي و آشنايي‌زدايي پرداخته مي‌شود و سپس مي‌كوشيم آن عوامل را در داستان‌هاي نجدي بيابيم و با ذكر نمونه‌هايي بازشناسيم. فرض در اين نوشتار بهره‌گيري نويسنده از اصول زباني، بلاغي، و شاعرانگي است. سعي شده است با مطالعه دقيق آثار، تحليل جزييات آن، و تطبيق داستان‌هاي نويسنده با اصول زباني، بلاغي، و ساختاري اين موضوع اثبات شود.

In this study while presenting the creating factors of style, we analyze the artistic technique and style, structure and linguistic features of the works of the contemporary author, Bijan Najdi (1320-1376). Based on the valuable form and content of his works, he has created a new style through synthesizing poetry and story by a certain delicacy and skill. He had a unique talent in fiction. Beside the research and studies about his works, studying the linguistic, rhetorical and poetical features that has given a notable style to his works, could perhaps show a way to better and more accurate readings of other contemporary Iranian writers. The study includes three of Najdi`s fictional works "The Panthers that have ran with meʹ, "From the street again" and "Unfinished stories". He has approached the language of poetry by the use of a precise and extensive poetic language and has maintained the balance of story elements, so his stories can be called poetic. Although other writers before him tried to synthesize poetry and story but none could achieve his success. First by looking at the causes of literary styles and manner of narration, the defamiliarization and poetical factors will be discussed, and then we try to strive the factors in Najdi`s stories by specific examples in chapter two. This paper assumes that the author utilizes linguistic, rhetorical and poetical principles. The present research attempts to prove this subject by carefully studying his works, analyzing the details and comparing the writer`s stories with the linguistic, rhetorical, and structural principles.