مقايسه روش هاي تحليلي در بهينه سازي داده هاي ژيوشيميايي منطقه قولان- آذربايجان شرقي

Comparative study of analytical methods in geochemical data optimization, Ghoulan area, E-Azarbaijan

ثبت ناهنجاري هاي بهينه ژ‍ يوشيميايي نيازمند پي جويي هاي توجيهي است كه يكي از لايه هاي مهم آن انتخاب روش بهينه تحليل داده هاست. شناسايي مناطق كاني زايي شده وپنهان با استفاده از تكنيك هاي نوين و ارايه الگوي مناسب عناصر ردياب جهت بررسي پتانسيل هاي اميدوار كننده با موثرترين روش در منطقه قولان هدف اين تحقيق بوده و گامي در جهت بهينه سازي عمليات اكتشافي است. در اين راستا تعداد 233 نمونه از رسوبات آبراهه اي برداشت و براي عناصر پايه و ردياب هاي مربوطه (Cu, Mo, Cr, Co, Ni, Pb, Zn, As, Y…) تجزيه گرديدند. نحوه پردازش داده ها با استفاده از متدهاي تحليلي نظير آناليز مولفه اصلي و هندسه فركتال انجام و ناهنجاري هاي موجود در منطقه شناسايي شدند. نتايج حاصل ازبكارگيري روش فركتال برروي داده هاي منطقه نشاندهنده ثبت ناهنجاري Cu در دومحدوده قره چيلروغرب لوتكه وMo درمحدوده نمنيق بوده بطوريكه تفكيك ناهنجاري هاي اين دو عنصرازهمديگراحتمالاً بدليل اسيدي شدن منطقه وشستشوي رخنمون هاي سولفيدي وحمل ونقل Moبه صورت موليبدات ها صورت گرفته كه باعث تفكيك تقريبي هاله هاي ثانويه Cu از Mo در دومحدوده شده است.مقايسه نتايج حاصل از دوروش بيانگر ثبت ناهنجاري هاي مشابه در منطقه با بكارگيري هردو روش فركتال و PCA است ولي الگوي ثبت ناهنجاري هاي ژيوشيميايي توسط PCA نشان مي دهد كه اعمال اين روش درشدت بخشي به هاله هاي ژيوشيميايي وناهنجاري هاي پنهان موثرترازفركتال است به طوري كه با اين روش به جز دو محدوده قره چيلر و غرب لوتكه، ناهنجاري هاي پنهان نمنيق نيز باالگوهاي ژيوشيميايي مناسب Cu-Mo درامتداد همان زون با شدت قوي تري ثبت گرديدند. بررسي هاي بعدي نشان مي دهد كه روش PCA در حذف اثر ليتولوژي موثر و نتايج حاصل از آن درمنطقه از صحت بيشتري برخورداراست.

Detection of optimized geochemical patterns requires Orientation Survey (O.S.) in which one of its important layers is selecting an effective data analysis method. In order to detect favorable potentials in Ghoulan area, discrimination of mineralized and blind ore zones using advanced techniques with presenting a suitable geochemical pattern and relative pathfinders is the scope of this study. In this respect, 233 stream sediment samples were collected from the area and analyzed for base metals (Cu, Mo, Cr, Co, Ni, Pb, Zn, As, Y …) and their indicator elements. The anomalous zones in the area were detected using two systemic methods such as principal component analysis (PCA) and Fractal (F) methods. Application of F method on geochemical data leads to detection of two anomalous zones of Cu in Gharachilar and W-Loutkeh, with Mo appearance in Namnigh. The separation of these two anomalous zones (Cu& Mo) probably is due to acidity of area formed by solubility of sulphides from outcrops and migration of Mo in the form of molibdate which caused the precipitation of Cu and Mo in two different zones. The results show that both methods (F&PCA) have similar detection zones but the capability of PCA in enhancement of halos and detection of blind ore zones is more effective than F method. As in this case, it could detect strong blind anomalous zone of Mo in Namnigh in addition to Cu & Mo trend. Overall, the characterization of methods also revealed that the PCA is more reliable in rejecting the syngenetic effects and the results can be more precisely used in the area.