مقايسه ي تركيبات اسانس برگ گياه دارويي و بومي ُمورخوش (Zhumeria majdae Rech. f. & Wendelbo)

The comparison of constituents of leaf essense oils in endemic and medicinal Zhumeria majdae Rech.f. & Wendelbo at different stages

گونه‌ي ايراني منوتيپيك Zhumeria majdae كه با نام محلي ُمورخوش شناخته مي‌شود، به تازگي به عنوان يك گونه ي متعلق به يك جنس جديد به نام Zhumeria از تيره ي نعناع معرفي شده است. اين گياه از نظر پراكنش محدود به جنوب ايران و استان هرمزگان مي باشد. برگ هاي گياه ُمورخوشپ ساليان متمادي است كه به عنوان يك داروي شفابخش براي درد معده و همين طور يك ضدعفوني كننده ي قوي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در اين تحقيق مقدار و تركيب اسانس برگ گياه با ارزش و انحصاري ُمورخوش در مراحل رويشي و گل دهي كه از منطقه حفاظت شده گنو واقع در30 كيلومتري شمال بندرعباس جمع آوري شده بود، از طريق تكنيك هاي GC و GC/MS مورد مطالعه و مقايسه قرار گرفت. در اسانس مراحل رويشي و گل دهي به ترتيب تعداد 22 و 16 تركيب شيميايي شناسايي شدند كه 9/99درصد حجم اسانس را تشكيل مي‌دهند. يكي از تركيبات اسانس مرحله ي گل دهي (كامفنول1) در مرحله ي رويشي ديده نشد و پنج تركيب مرحله ي رويشي (آلفافلاندرن2، پاراسايمن3، سيس لينالول اكسيد4، ترانس لينالول اكسيد5، نرال6 وكاريوفيلن اكسيد7) در اسانس مرحله ي گل دهي مشاهده نگرديد. بازده ي اسانس در مراحل رويشي و گل دهي به ترتيب 5/7 و3/9 درصد بود. دو تركيب لينالول8 (6/35-4/39) و كامفور9 (8/39-1/42) در گروه اول قرار دارند و حدود 79 درصد حجم اسانس را تشكيل مي دهند، در حالي كه چهار تركيب كامفن10 (51/3-13/4)، ليمونن11(94/2-7/3)، آلفاترپينيول12 (83/2-93/2) و ميرسن13(77/1-16/2) جزو گروه دوم محسوب مي شوند و در مجموع حدود 5 درصد حجم كل اسانس را شامل مي شوند. هفده تركيب ديگر، ساير تركيبات تشكيل دهنده ي اسانس برگ در مراحل رويشي و گل دهي مي‌باشند.

The monotypic Iranian Zhumeria majdae (Lamiaceae),known locally by the name of Mourekhosh,was recently described as the first member of a new genus(Zhumeria).It has a limited geographical rang in south of Iran at Hormozgan province.The leaves have been used for many years as a curative for stomachaches,and an antiseptic.In this research,the constituents of essence oils of Zhumeria majdae leaves before flowering and at the end of flowering in Geno mountain of Hormozgan province were analyzed via GC and GC/MS and compared together.The oil yield of the dried leaves by hydrodistillation at two stage were7.5 and 9.3%, respectively (v/w). At the essence oils before flowering and at the end of flowering stages,22 and 16 compounds ,accounting for 99.9% of the oil, were identified.Camphenol,one of the end of flowering stage compounds, at the before flowering stage,and five compounds of the before of flowering stage(Alpha-phellandrene, p-cymeme,cis-Linalool oxide, trans-Linalool oxide, Neral and Caryophyllene oxide) have not been shown at the essence oil of flowering stage.The major constituents were Linalool (35.6-39.4) and Camphor (39.8-42.1), that they belong to the first group.Whereas, four compounds,Camphene (3.51-4.13), Limonene (2.94-3.47), Alpha-terpineol (2.83-2.93) and Myrcene (1.77-2.16) belong to the second group. 17 other compounds, are as minor components in the essence oil at different stages.