ارزيابي عملكرد دانه و اجزاي عملكرد در كشت مخلوط ارقام پاكوتاه و پابلند سويا (Glycine max L.)

Evaluation of grain yield and yield components in intercropping of dwarf and tall cultivars of soybean (Glycine max L.)

به منظور ارزيابي كشت مخلوط ارقام سويا، آزمايشي در سال 1389 در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي شهرستان قايم شهر اجرا شد. ارقام پاكوتاه ساري و پابلند 032 به نسبت كاشت 50:50 و با الگوي كاشت رديفي شامل يك، دو و سه رديف از هر رقم به همراه كشت خالص آنها كاشته شدند. رقم 032 اخيراً با نام نكادُر معرفي شده است. نتايج نشان داد كه الگوي رديف هاي مختلف كاشت، اثر معني داري بر عملكرد و اجزاي عملكرد (به استثناي وزن صد دانه) داشتند. پوشش گياهي حاصل از الگوي كاشت سه رديفه داراي بيشترين ارتفاع بوته در بين الگوهاي مختلف كاشت بود. همچنين الگوي كاشت يك رديفه از بيشترين تعداد غلاف و تعداد دانه در بوته برخوردار بود. ارزيابي نسبت برابري زمين نيز نشان داد كه بيشترين ميزان كارايي مخلوط (39/1 = LER) مربوط به الگوي كاشت يك رديفه بود. با بررسي توزيع غلاف ها در قسمت هاي مختلف ساقه اصلي نيز مشخص شد كه افزايش تعداد غلاف، به خصوص در قسمت فوقاني پوشش گياهي حاصل از كشت مخلوط ارقام سويا نقش مهمي در افزايش عملكرد داشت. مقايسه عملكرد واقعي نسبت به عملكرد مورد انتظار نيز نشان داد كه ميزان افزايش عملكرد رقم 032 در بين الگوهاي مختلف كاشت بيشتر از رقم ساري بود. در مجموع غالبيت بيشتر رقم 032 نسبت به رقم ساري، سبب افزايش سهم عملكرد اين رقم در بين الگوهاي مختلف كشت مخلوط دو رقم سوياي مورد آزمايش شد.

To evaluate agronomic performance of two soybean cultivars in different planting patterns a field experiment was conducted with complete randomized block design with four replications at Agricultural Research Station of Qaemshahr in Mazandran province in 2008. Two cultivars (032; Nekador and Sari) in 50:50 planting ratio were row intercropped in different planting patterns including; one, two and three rows of each cultivar. Different intercropped planting patterns showed significant effect on grain yield and yield components. However planting patterns did not have significant effect on100 grain weight. Results indicated that the highest canopy height and pod number per plant were obtained from three and one row planting patterns, respectively. Calculation of LER revealed that the maximum intercropping efficiency (LER= 1.39) in one row planting pattern was higher than the sole crop stand. The evaluation of pod distribution in different part of main stem showed that higher grain yield of intercropped planting patterns was due to greater number of pods in upper part of the canopy. Comparison of actual: expected grain yield ratio indicated that the higher grain yield (%) in different planting patterns was obtained from 032 variety. In conclusion, the higher aggressivity of 032 over Sari was the main reason for its higher grain yield in different intercropped planting patterns.