نقد بلاغي بيت معروفي از شاهنام

Rhetorical Criticism of a Famous Verse from Ferdowsi’s Shahnameh

در اين مقاله، پس از بيان تعريفي تكميلي از دانش معاني، بيت معروف «ميازار موري كه دانه‌كش است / كه جان دارد وجان شيرين خوش است » با ضبط ديگري از آن كه در شاهنامه تصحيح جلال خالقي مطلق آمده است (مكش موركي را كه روزي كش است / كه او نيز جان دارد و جان خوش است) مقابله و با توجه به مقتضاي حال مخاطب، گوينده و نوع ادبي حماسه، دلايل بلاغي رجحان ضبط اخير در بافت شاهنامه بيان شده است. در پايان نيز بر اين نظر تاكيد شده كه براي كشف اصول و معيارهاي دانش معاني مختص زبان فارسي لازم است شاهكارهاي متون ادبي اين زبان به‌شيوه استقرايي بررسي شوند.

In this article, after an expression about a supplementary definition of rhetoric in Persian language, the famous verse “no chagrin the ant who caries seed for it’s feed / who it is living and it’s life is dulcet” has been compared with another form of it in Shahnameh edited by Jalal Khaleghi Motlagh: “Don’t kill the ant who is feed caring / who has breath and loves it’s life.” Regarding the situation of addressee, narrative and epic literary style the rhetorical reasons behind the preference of this recent form in the context of Shahnameh has been explained. At the end, in order to discover the proper doctrine and criteria for the Persian language, there is an emphasis on the necessity of using inductive style for the study of literary masterpieces such as Shahnameh.