كليدواژه :
Pahlavi (The First Era) , iran , ايران , Nation-building Project , پهلوي اول , متون آموزش رسمي تاريخ , پروژه ملت‌سازي
چكيده فارسي :
كوشش سياستگران براي نوسازي و بازآفريني «مليت» ايراني، بر پايه نگرش ناسيوناليستي باستان‌گرا، يكي از مهم‌ترين راهبرد‌هاي دولت پهلوي محسوب مي‌شود. اين راهبرد، موجب شكل‌گيري و اجراي پروژه اساسي «ملت‌سازي» طي اولين دوره شد. زبان فارسي، نژاد آريايي، سرزمين آريان‌‌‌‌ها و پيشينه يكسان تاريخي را مي‌توان به عنوان عناصر اصلي اين پروژه قلمداد كرد. پروژه «ملت‌سازي»، مستلزم طراحي و به‌كارگيري برنامه‌هاي متنوع و گوناگوني در وجوه سياسي، اجتماعي و فرهنگي بود. سياست‌هاي آموزشي و تهيه كتاب‌هاي درسي مورد نياز جمعيت لازم التعليم كشور يكي از امكانات فرهنگي مناسب براي پيشبرد پروژه ملت‌سازي به حساب مي‌آمد.
در ميان متون درسي مختلف، درس «تاريخ» براي ايجاد زيرساخت‌هاي انديشه‌اي لازم در جهت پذيرش ايده جديد ملت ايراني، در بين جامعه نوجوان و جوان كشور، از بيشترين قابليت برخوردار است. از اين رو، قابل انتظار بود كه از سوي آنان توجه ويژه‌اي نسبت به برنامه و مطلب درسي دروس تاريخ مبذول گردد.
بر اين اساس، در مقاله حاضر تلاش شده است: يكم، ابعاد و وجوه اساسي پروژه «ملت‌سازي» عصر پهلوي اول با تكيه بر اسناد و مدارك تاريخي تشريح شود؛ دوم، با بررسي برنامه و متون آموزشي تاريخ در مقاطع مختلف تحصيلات ابتدايي و متوسطه و با لحاظ كردن توزيع و پراكندگي زماني لازم، تصويري حتي الامكان روشن از اهداف، مواد درسي و مطالب مندرج در كتاب‌هاي درسي تاريخ ارايه گردد؛ و سوم، تبييني از نسبت و رابطه ميان آموزش تاريخ در اين متون و پيشبرد پروژه ملت‌سازي بيان شود.
چكيده لاتين :
The renovation and recreation of the Iranian "nationality", on the basis of the archaic and nationalist-oriented attitudes, was one of the basic infrastructural strategies of the Pahlavi state. This strategy caused the formation of an important project, named "nation- building". Therefore, we can take for granted the Persian language, the Arian race, the Arian homeland, and historical background as the major elements of this project.
The nation-building project was, undoubtedly, bound to the designation and application of different programs in political, social, economic, and cultural fields, of which, educational policies and preparation of textbooks, in need for the enrolling population, were the best and the most suitable ones. History, as a lesson, is of enough capacity to be used as an infrastructural thought-maker for the acceptance of the new project by young people. Thus, it was common that they would have paid special attention to "history" among all the other classical lessons.
In this article, the writer aims to provide: firstly, the basic elements and various aspects of the nation-building project in the Pahlavi (the first era), on the basis of archival and historical documents; secondly, a clear picture of the educational objectives, lesson materials, and contents of textbooks by studying the programs of the primary and secondary levels of education; and finally, the relations between the teaching of history and pushing forward the nation-building project.
