ويژگي‌هاي روان‌سنجي و ساختار عاملي سلسله مراتبي فرم كوتاه مقياس زمينه‌يابي سلامت (36-SF) در گروه نمونه غير باليني

Psychometric properties and hierarchical factor structure of short form health survey scale (SF-36) in a non-clinical sample

زمينه و هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسي ويژگي‌هاي روان‌سنجي و روايي سازه سلسله مراتبي فرم كوتاه مقياس زمينه‌‌يابي سلامت (36-SF) با به كار‌گيري مدل معادلات ساختاري در بين دانشجويان بود. مواد و روش‌ها: نمونه‌اي با حجم 310 نفر (158 پسر و 152 دختر) به روش نمونه‌گيري چند مرحله‌اي از بين دانشجويان دانشگاه تهران انتخاب شدند و براي بررسي روايي تشخيصي از هر دو گروه به عنوان نمونه باليني استفاده شد. نمونه باليني اول شامل 52 بيمار مبتلا به بيماري‌هاي جسماني و نمونه گروه دوم شامل 58 مراجع با تشخيص اختلال روان‌شناختي بودند كه به روش نمونه‌گيري در دسترس از مراكز درماني دانشگاه انتخاب گرديدند. براي محاسبه روايي همگرا و واگرا، هم زمان با اجراي فرم كوتاه مقياس زمينه‌يابي سلامت (36-SF)، مقياس افسردگي دانشجويي (University student depression inventory يا USDI)، استرس زندگي دانشجويي (Student-life stress inventory يا SLSI)، مقياس شادكامي آكسفورد (OHS يا Oxford happiness scale)، سياهه سلامت رواني (MHI يا Mental health inventory) و حمايت اجتماعي (Social support يا SS) نيز در گروه نمونه غير باليني اجرا شد. جهت بررسي ساختار عاملي تاييدي مرتبه اول، دوم و سوم مقياس 36-SF از روش برآورد كم‌ترين مقدار مجذورات وزن‌دار (weighted least squares يا WLS) و براي ارزيابي كفايت برازش مدل با داده‌ها از شاخص‌هاي RMR (Root mean square residual)، RMSEA (Root mean square error of approximation)، CFI (Comparative fit index)، AGFI، GFI، 2c، /df2? و 2?? استفاده گرديد. يافته‌ها: ضريب Cronbach?s alpha همه زير مقياس‌ها بالاتر از 70/0 و در حد رضايت‌بخشي بود. ساختار عاملي مقياس 36-SF در هشت بعد مرتبه اول عملكرد جسمي، ايفاي نقش جسمي، درد بدني، سلامت عمومي، سرزندگي، عملكرد اجتماعي، ايفاي نقش هيجاني و سلامت رواني با استفاده از تحليل عاملي تاييدي مورد تاييد قرار گرفت. بررسي ضرايب همبستگي نشان داد كه مقياس 36-SF با مقياس‌هاي افسردگي و استرس رابطه منفي معني‌دار و با مقياس‌هاي شادكامي، سلامت رواني و حمايت اجتماعي رابطه مثبت معني‌داري دارد كه اين رابطه بيانگر روايي همگرا و واگراي رضايت‌بخش مقياس 36-SF است. نتيجه‌گيري: ساختار عاملي مرتبه اول هشت عاملي و مرتبه دوم سه عاملي مقياس 36-SF برازش بهتري با داده‌هاي مشاهده شده داشتند و ساختار عاملي مرتبه دوم دو عاملي و مرتبه سوم يك عاملي برازش رضايت‌بخشي نداشتند. ساختار عاملي تاييدي، اعتبار و روايي مقياس 36-SF براي كاربردهاي پژوهشي و تشخيص‌هاي باليني در حد قابل قبول بود.

Aim and Background: In this study, the psychometric properties and hierarchal structural validity of short form health survey scale (SF-36) among students using structural equating modeling was investigated. Methods and Materials: A sample with 310 students (158 male and 152 female) from Tehran University were chosen by multistage sampling method. For verifying discernment validity, two clinical sample groups were used. First group had 52 patients with physical disease and second clinical group had 58 students with psychological disorder diagnostics, which were selected from university health centers. To calculate the convergence and divergence validity, the SF-36 was administered and at the same time, the university student depression inventory (USDI), student-life stress inventory (SISI), Oxford happiness scale (OHS), mental health inventory (MHI), and social support (SS), in nonclinical sample was investigated. The first, second, and third hierarchical factorial structure of SF-36 scale was estimated by weighted least squares method, and sufficiency of model fitness was evaluated according to the Root Mean Square Residual, Root Mean Square Error of Approximation, Comparative Fit Index, Adjusted Goodness of Fit Index, Goodness of Fit Index, ?2/df, and ??2 indices. Findings: The chornbach’s alpha coefficients in all subscales were satisfactory and higher than 0.70. The factor structure of SF-36 scale was confirmed using confirmatory factor analysis in eight dimensions of first order including physical performance, physical role performance, body pain, general health, vitality, social functioning, emotional role performance and mental health. Based on correlation matrix, the SF-36 scale had negative correlation with depression and stress and positive correlation with happiness, mental health, and social support, which imply satisfactory convergent and divergent validity of SF-36 scale. Conclusions: The eight first-order and three second-order factor structure showed better fit with the observed data compared with two second-order and one third-order factor structure of SF-36 scale. The confirmatory factor structure, reliability, and validity of SF-36 scale were acceptable for research and clinical diagnostics application.