ارزيابي وضعيت دسترسي به بيمارستان هاي شهر اصفهان در بحران زلزله

در عصر حاضر سلامت بشر بيش از هر زمان ديگري در معرض صدمات و حوادث گوناگون قرار دارد. اهميت اين موضوع تا حدي‎ است كه سازمان بهداشت جهاني3، شعار سال 2009 ميلادي را «سلامت در حوادث و بلايا» عنوان كرده بود. در همين خصوص بيمارستان فضايي است كه اگر داراي مكان‎يابي و پراكنش صحيح (در رابطه با جمعيت) و مسيرها و معابر متصله‎ي بهينه باشد، تا حد زيادي مي تواند صدمات ناشي از حوادث را كاهش دهد. علاوه‎بر اين عوامل ديگري، مانند رعايت استانداردهاي موجود در بيمارستان، وجود نيروهاي متخصص كافي و مديريت صحيح بحران به هنگام وقوع بحران احتمالي زلزله، مي تواند نقش بسيار مهمي در كاهش تلفات جاني و مالي ناشي از بحران ايفا كند. براساس مطالعات مربوط به پردازش داده‎هاي رقومي ماهواره‎اي، انجام برداشت‎هاي صحرايي و به‎كارگيري كه‎لرزه‎هاي ثبت شده در منطقه‎اي به شعاع 100 كيلومتري از شهر اصفهان، حكايت از وجود چند گسل فعال مهم با راستاهاي مختلف در حواشي شهر اصفهان دارد. از طرفي شهر اصفهان با تعداد و تراكم زياد جمعيت، به‎عنوان سومين شهر بزرگ كشور، موجب رشد سريع خدمات مورد نياز شهري شده است. امروزه عدم مكان‎يابي بهينه‎ي مراكز خدمات شهري و نامتعادل بودن توزيع و پراكنش خدمات، به‎خصوص خدمات درماني، مردم شهر را با مشكلات عديده‎اي روبه‎رو كرده است. مسلماً اين مشكل در مواقع بحران زلزله تشديد مي‎شود. در اين مقاله وضعيت بيمارستان‎هاي شهر اصفهان در مواقع بحران احتمالي زلزله از نظر تعداد، سرانه، نحوه‎ي پراكنش فضايي و شبكه‎ي دسترسي مورد مطالعه قرار گرفته است. هدف اين مقاله بررسي پراكنش بيمارستان‎ها در ارتباط با جمعيت، نحوه‎ي توزيع و عملكرد بيمارستان‎ها در مواقع بحران و وضعيت شبكه‎ي دسترسي بيمارستان‎ها، به تفكيك مناطق چهارده‎گانه‎ي شهر اصفهان است. از نظر روش تحليل؛ از تحليل‎هاي آماري تك‎متغيره، دومتغيره، تحليل‎هاي تطبيقي (مقايسه‎ي سرانه‎هاي موجود با استانداردها) و تحليل شبكه در سامانه‎ي اطلاعات جغرافيايي (GIS) استفاده شده است. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان مي دهد كه تعداد بيمارستان‎هاي موجود در شهر اصفهان با تعداد استانداردهاي موجود (سرانه) فاصله‎ي چنداني ندارد، اما پراكنش بيمارستان‎ها در ارتباط با جمعيت و مساحت مناطق شهري به‎نحوي است كه دسترسي آسان به اين مراكز را از تمام نقاط شهر دشوار مي سازد. اين مساله در ارتباط با وضعيت بافت تاريخي، شبكه‎ي ارتباطي باريك و پُرپيچ‎وخم بخش مركزي شهر در مواقع بحران زلزله، تشديد مي‎شود.